Hoe werkt bewustwording over de dood bij kinderen?
Eigenlijk wil je dat kinderen zo min mogelijk met de dood te maken hebben. Toch krijgen mensen regelmatig op jonge leeftijd al te maken met de dood. Soms een ver familielid, soms iemand die heel dichtbij staat. Hoe kun je vragen van kinderen hierover beantwoorden? Hoe ga je om met bewustwording van kinderen over de dood?
Nieuwsgierige vragen van kinderen
Kinderen zijn van nature nieuwsgierig. Ze willen alles weten en schromen niet om hun vragen te stellen. Wanneer iemand in hun omgeving komt te overlijden, kunnen er dan ook snel vragen over komen. Ouders zien hier wel eens tegenop. Wat als zij de antwoorden niet hebben? Hoe kun je een antwoord geven op een vraag waarvan je het antwoord zelf niet weet?
De dood bespreekbaar maken
Sommige gezinnen hebben het wel eens over de dood. Kinderen stellen hier uit zichzelf vragen over of het gezin krijgt onverhoopt te maken met verlies, waardoor de dood ineens heel dichtbij kan komen. Toch heeft niet ieder gezin het hierover. Aan de andere kant wil je kinderen ook een beetje beschermen voor alles wat met de dood te maken heeft. Kinderen hebben vaak op natuurlijke wijze al te maken met de dood. Ze zien het bijvoorbeeld in bepaalde tekenfilmseries of ze zien een dode vogel liggen. Dit roept wel vragen bij hen op. Wat is de dood eigenlijk? Wat komt er na de dood? En: waarom gaan mensen eigenlijk dood?
De lading eraf halen
Het is goed om hier open over te praten. De dood hoeft geen groot mysterie te blijven. Het hoeft niet iets te zijn wat in huis onbesproken blijft. Door het te hebben over de dood, haal je er de lading ook een beetje vanaf. Wanneer er niet over gepraat wordt, kan het een groter obstakel worden om dit uiteindelijk te bespreken.
Hoe gaan kinderen om met de dood?
Hoe gaan kinderen om met de dood?
Hoe kinderen omgaan met de dood en hoe bewust zij hiervan zijn, verschilt per leeftijd.
- 0 t/m 6 jaar: Hele jonge kinderen hebben nog geen besef van de dood. Wanneer zij dichterbij de zes komen, beginnen zij meestal te snappen dat er verschil zit tussen leven en dood. Het definitieve is alleen nog moeilijk te bevatten.
- 6 t/m 12: Het besef begint langzaam door te dringen, maar de dood is wel iets wat afstand heeft van hun eigen leven.
- 12 jaar en ouder: Deze periode wordt gekenmerkt door zingeving en ontwikkeling van een eigen identiteit. Zeker wanneer zij voor het eerst met een overlijden te maken krijgen kan dit hard aankomen, nu zij snappen dat dit een mogelijkheid is.
Hoe vertel je jouw kind dat iemand is overleden?
Veel kinderen krijgen te maken met een overlijden, bijvoorbeeld van een grootouder. Een kind merkt snel dat er iets aan de hand is in het gezin wanneer iemand is overleden. Je kunt het kinderen daarom het beste zo snel mogelijk vertellen. Door het direct te vertellen, kun je de eerste verwarring en twijfel wegnemen. Probeer vervolgens – op een iets later moment – ruimte te creëren voor gevoelens en emoties. Je kunt bespreken wat je kinderen voelen en vragen beantwoorden.
Hoe kinderen zelf met verlies omgaan
Als ouder is het goed om bij gesprekken over de dood duidelijkheid te bieden. Wees vooral eerlijk. Eufemismen kunnen namelijk averechts werken. Wanneer je bijvoorbeeld zegt dat een oma alleen maar ‘slaapt’, wekt dit verwarring op. Iemand die slaapt, wordt immers ook weer wakker. De vraag kan opkomen waarom oma dan juist niet wakker wordt. Het kan zelfs tot angst leiden. Want wanneer je zelf ‘s avonds gaat slapen, is er dan ook een kans dat je niet meer wakker wordt? Zo kan een verzachtend woord juist meer angst creëren.
Rouw- en verliesbegeleiding bij De Kinderhoeksteen
Het kan lastig blijven om met je kinderen over de dood te praten, zeker na een overlijden. Je wilt verdriet of angst het liefste wegnemen, en je wilt niet het verkeerde zeggen. De Kinderhoeksteen helpt kinderen en gezinnen met rouw- en verliesbegeleiding. In ieder gezin verloopt dit anders, omdat iedereen een eigen rouwproces doorgaat. Zeker wanneer kinderen net bewust worden van de dood en wat dit inhoudt, kan dit een lastige periode zijn om hier – naast je eigen rouw – mee om te gaan. Daarom kan ik helpen om jou en je kind(eren) hierin te ondersteunen. Je kunt hier meer informatie aanvragen.
Specialisten in jouw buurt
-
Rouwen is iets dat meeslepend kan zijn, en het is belangrijk om te begrijpen dat je hier de tijd voor moet nemen. Het is net zo belangrijk om te onthouden dat rouw niet eeuwig hoef te duren en je na verloop van tijd zal leren omgaan met verdriet. Een van de moeilijkste ervaringen in het leven is het verlies van een dierbare of een geliefde. -
Een goede uitvaart kan helpen om afscheid te nemen en je verlies te verwerken. -
Samen een dierbare herdenken kan zó belangrijk zijn. Vorig jaar leidde dat weleens tot ingrijpende beslissingen. Zo ging vroeg op een ochtend in november mijn telefoon. -
Na de uitvaart is de periode van rouw eigenlijk pas net begonnen. Het verlies is nog heel recent. -
Je wist dat het moment een keer zou komen, maar nu het er is bijt het nog meer dan verwacht. Na het verlies voelde je jezelf verbonden met iedereen om je heen. Op den duur had je alleen het idee dat je contacten steeds meer afstand begonnen te nemen. Tot het voelde alsof je jouw verdriet alleen nog kon voelen wanneer je alleen was. -
Een jong gezin in de bloei van hun leven heeft net hun tweede kind gekregen, maar ze zitten op een donkere wolk. Wat een fijne tijd moet zijn met elkaar als jong gezin, is nu elke dag weer een gevecht en een grote uitdaging. -
Er waren eens drie bomen. Tijdens een harde storm verloren ze alle drie een tak waarvan ze erg hielden. -
Een verlies is altijd ingrijpend. Op het moment zelf, waarop schok en onbegrip de boventoon kunnen voeren. Maar zeker ook achteraf: waarna een vaak lang verwerkingsproces van rouw en verlies begint. -
Afscheid nemen van een dierbare is een plotse wending in je leven, die vaak niet te bevatten valt. Het voelt onbegrijpelijk dat degene met wie je zoveel hebt gedeeld, er opeens niet meer is. -
Rouwen gebeurt niet altijd in geval van een overlijden. Bij levend verlies is er ook sprake van een rouwproces. Hierbij gaat het om een soort chronische rouw. Een levend verlies duidt op de terugkerende gevoelens van rouw die je ervaart wanneer iemand te maken krijgt met een chronische ziekte of beperking.