Zin-in-lezen

Een toost op het lezen

Vind jij lezen leuk? Misschien had je het niet verwacht, maar we lezen steeds meer. Chatberichten, socialposts, blogs, websites… platforms vol tekst. Maar hoewel kinderen vaak dol zijn op boekjes, verhaaltjes en versjes, groeit de ‘leeshaat’, stond in een krantenartikel dat ik laatst las. Hierbij gaat het niet over het lezen van je mobiel, maar over boeken. Is dat erg, of kunnen we het lezen van boeken best aan de eenzelvige zonderling overlaten?

Tot in mijn haarvaten

Zelf heb ik het altijd heerlijk gevonden om mezelf te kunnen verliezen in een verhaal. Denkbeeldig liep ik door het Den Haag van de vorige eeuwwisseling met Eline Vere, zat ik me met Frits Egters te vervelen in het naoorlogse Amsterdam of treinde ik met Harry richting Zweinstein. Zeker toen ik jong was begreep ik echt niet altijd alles wat er stond, maar ik voelde het tot in mijn haarvaten. En in de periode na het lezen van een boek schreef ik dan alleen nog maar in ellenlange, zwierige volzinnen of juist zakelijk en ultrakort. Voelde ik me somber en melancholisch, of juist hoopvol en levenslustig.

Persoonlijke ervaring

Maar dat is slechts mijn persoonlijke ervaring en zegt natuurlijk niets over of andere mensen meer zouden moeten lezen. Zolang je maar je boodschappenlijstjes begrijpt, een brief van de belastingdienst kunt lezen of een vacature kunt opzoeken, toch?

Noodzakelijk

Het belang van lezen is alleen groter dan een alledaags gemak. Sterker nog, lezen is noodzakelijk. We hebben het nodig om ons brein te prikkelen. Duizenden jaren geleden zei de onderwijskundige Quintilianus al: ‘Wanneer je niet leest, verslapt je brein als een spier die nooit getraind wordt.’ En door te lezen, stelt hij, leer je jezelf in breder perspectief te plaatsen. Want ‘wie zich nooit met een ander meet, kent zichzelf al snel te veel toe’. Als je leest, kun je dankzij honderden mensen op papier honderden keren proeven aan honderden verschillende situaties en elke dag gebruik je dat. Bij het inleven in andermans gevoel, bij het doorgronden van een tekst, bij het in perspectief plaatsen van je eigen meningen en visies.

Begrip en intelligentie

Uit onderzoek blijkt dan ook dat mensen door het lezen van boeken een dieper begrip en (emotionele) intelligentie ontwikkelen. Daarnaast leren ze vaardigheden waar ze later in het leven op terugvallen. In een boek worden problemen van meerdere kanten bekeken en verschillende oplossingen en interpretaties verkend. In tegenstelling tot bij film of tv heeft een lezer daarbij alle tijd en ruimte om zelf strategieën uit te denken en te ontdekken wat de eigen mening is, of die te vormen.

Zure appel

En nee, lezen is niet altijd gemakkelijk, Netflix opstarten is zeer verleidelijk. Dat herken ik maar al te goed! Maar niet alles hoeft natuurlijk gemakkelijk te zijn. Boeken zitten tjokvol frustratie, woede, liefde, blijdschap en geluk en daar moet je soms voor vechten. Het is als met chocola. Natuurlijk houdt iedereen daarvan, het is gemakkelijk dat lekker te vinden. Maar dat betekent niet dat dat het enige is wat je jezelf voorschotelt. Soms moet je ook die appel, dat spruitje of de spinazie eten. Juist die variëteit zorgt voor balans, leert je te genieten van een gezond diner. Zet jezelf af en toe maar eens een literaire bittere spruit voor, laat jezelf maar eens door de zure poëtische appel heen bijten en neem af en toe een suikerzoet romannetje en je ontdekt dat je veel meer lust dan je dacht.

Datum: 26 november 2021