Een vingerafdruk in taal
Eén van de dingen die ik het leukst vind aan taal, is hoe persoonlijk het is. Taal is een vingerafdruk. Hoe je praat en wat je zegt is vaak uniek aan jou of aan de groep(en) waartoe je behoort. Wanneer mijn vader mij wijst op een ‘rimme romme’, dan weet ik dat er een telefoonpaal in de buurt staat. En als mijn zusje moest ‘parkileferen’ dan weet ik dat ze de auto voor onze deur moest fileparkeren. Iets wat een ander niet begrijpt, maar woorden die in ons gezin doodnormaal zijn.
Onderlinge band
Zo bevestigen een paar woorden of zinsnedes opeens dat wij een groepje, een gezin zijn. Een groepje mensen met een taal waarvan alleen wij de betekenis kennen. En dat schept een band, of verdiept deze.
Sociaal dialect
Als je de betekenis van de volgende zin zonder probleem kunt lezen, is de kans groot dat je jong bent en studeert: ‘Na onze kowa gisteren heb ik spebi gedronken bij de bopla, echt heerlie de peerlie’*. Hoewel je dit misschien (ironisch) wel tegen je vriendinnen zegt, zal je de woorden waarschijnlijk niet snel in je mond nemen tegenover je ouders of collega’s. Het slaat dood,komt niet aan of is niet zinvol in die context. Met andere woorden, je spreekt een bepaald ‘sociaal dialect’ dat hoort bij jouw groep of subcultuur.
Primaire levensbehoefte
En dat doen we, bewust of onbewust, bijna allemaal. Want tot een groep willen horen is een primaire levensbehoefte, schrijft onderzoeker Claudia Gomes. In een groep voel je je veilig, geborgen en geaccepteerd. Taalgebruik is een belangrijk onderdeel van deze groepsvorming. Wanneer je bepaalde woorden of zinsnedes toepast, bouw je een grens. Aan de ene kant zijn er de mensen die je snappen, waar je bij hoort, waarbij je je thuis voelt, aan de andere kant de mensen die dat niet doen of zijn.
Keerzijde
Maar er is een keerzijde. Want hoewel het sociale dialect de solidariteit binnen een groep versterkt, kan het ook leiden tot uitsluiting. Leden van andere subculturen kunnen iemand be- of veroordelen op basis van diens taalgebruik. Zo blijkt dat het taalgebruik van de machtige sociale groep wordt geassocieerd met prestige. Mensen die deze ‘prestigetaal’ spreken, krijgen hoger aanzien en wordt vaak meer succes en intelligentie toegedicht. Daardoor krijgen ze meer kansen dan mensen die dit sociale dialect minder beheersen.
Straattaal
Ook kunnen sommige mensen neerkijken op de sprekers van een bepaald sociaal dialect. Denk bijvoorbeeld aan mensen die graag straattaal spreken, wat door sommigen tot ‘smurfentaal’ werd gereduceerd. Of het Bargoens, een taalvariatie die voornamelijk werd gesproken door daklozen, rondtrekkende handelaren en kooplieden, wat zelfs een dieventaal werd genoemd. Jammer.
Taalgevoelig
Sprekers van verschillende sociale dialecten zijn vaak uitstekend in staat te schakelen tussen variaties wanneer de situatie daarom vraagt. Dat maakt ze taalgevoelig en creatief. Bovendien draagt het bij aan de algemene taal, die steeds weer nieuwe nuances en uitdrukkingen krijgt. Gelukkig maar, want een taal die niet meer verandert en verbuigt, is dood.
Rijk, creatief en belangrijk
Sociale dialecten zijn rijk, creatief en belangrijk, want taal leeft en heeft constant nieuwe voeding nodig. Nieuwe woorden of betekenissen waarmee we ons nog preciezer, kleurrijker of uitgebreider kunnen uitdrukken. Zeg nou zelf: had jij uitdrukkingen of woorden als ‘jij bent nog niet jarig!’, ‘kassiewijle’ of ‘habbekrats’ willen missen?
*Betekenis: ‘Na onze korte wandeling gisteren heb ik speciaalbier gedronken bij de borrelplank, echt heerlijk.’
-
Waar vroeger de decemberdagen werden afgeteld met een kartonnen doos vol piepkleine chocolaatjes, is de adventskalender inmiddels helemaal opnieuw uitgevonden. En eerlijk is eerlijk: de volwassen variant is misschien nog wel leuker. -
Een vakantie is vaak precies wat je nodig hebt om weer op te laden. Even weg uit de routine, even geen to-do lijstjes en even niets moeten. Een verblijf op een vakantiepark geeft je die welverdiende ruimte. -
Het internet stelt ons in staat om op elk gewenst moment de beste deal te vinden. Waar onze ouders nog van winkel tot winkel liepen, op zoek naar dat ene buitenkansje, kunnen we tegenwoordig vanuit onze luie stoel de prijzen en aankoopvoorwaarden met elkaar vergelijken. -
Het creëren van een aangename akoestische sfeer in huis is essentieel voor comfort en welzijn. Of je nu in een appartement woont met dunne muren of in een huis met harde vloeren; storende geluiden en echo’s kunnen je rust flink verstoren. -
Het leven zit vol onverwachte situaties waarin juridische hulp ineens van pas komt. Of je nu een conflict hebt met je werkgever, een geschil met een buurman of een probleem met een aankoop; het is altijd fijn om te weten dat je niet alleen staat. Veel mensen denken dat juridische bijstand iets is voor grote, complexe zaken, maar in het dagelijks leven kan het juist in kleine kwesties een wereld van verschil maken. -
Zodra je de 50 bent gepasseerd, kan het kopen van een huis soms voelen als een enorme uitdaging. De woningmarkt is competitief, je financiële situatie kan complexer zijn door andere verplichtingen en de energie om alles te regelen, lijkt soms te ontbreken. -
Soms moet je er even tussenuit: een dag lang geen afspraken, je telefoon in je zak houden en er lekker op uit gaan, in je eentje of samen met iemand anders. Doe bijvoorbeeld een dagje alsof je een toerist in eigen land bent. -
Bij de aankoop van een nieuwe zonnebril zijn er verschillende factoren om rekening mee te houden. Kies je voor een regulier model, of ga je voor een zonnebril op sterkte? Bestel je een alledaagse zonnebril, of zoek je naar een zonnebril die geschikt is voor het gebruik bij sportieve activiteiten? Enzovoorts. -
In modern wonen draait alles om comfort, functionaliteit en uitstraling. De keuken is daarin het centrale punt. Hier begin je je dag met een kop koffie, bereid je maaltijden en kom je samen met familie of vrienden. -
Dromen jullie van een bruiloft omringd door uitgestrekte olijfgaarden, zacht glooiende heuvels en de warme Italiaanse zon? Italië barst van de schilderachtige plekken waar je elkaar het jawoord kunt geven tussen eeuwenoude bomen met zilvergroene bladeren. Of je nu een intieme bruiloft wenst of een grootse viering, trouwen te midden van olijven zorgt gegarandeerd voor een magisch decor.