Een vingerafdruk in taal
Eén van de dingen die ik het leukst vind aan taal, is hoe persoonlijk het is. Taal is een vingerafdruk. Hoe je praat en wat je zegt is vaak uniek aan jou of aan de groep(en) waartoe je behoort. Wanneer mijn vader mij wijst op een ‘rimme romme’, dan weet ik dat er een telefoonpaal in de buurt staat. En als mijn zusje moest ‘parkileferen’ dan weet ik dat ze de auto voor onze deur moest fileparkeren. Iets wat een ander niet begrijpt, maar woorden die in ons gezin doodnormaal zijn.
Onderlinge band
Zo bevestigen een paar woorden of zinsnedes opeens dat wij een groepje, een gezin zijn. Een groepje mensen met een taal waarvan alleen wij de betekenis kennen. En dat schept een band, of verdiept deze.
Sociaal dialect
Als je de betekenis van de volgende zin zonder probleem kunt lezen, is de kans groot dat je jong bent en studeert: ‘Na onze kowa gisteren heb ik spebi gedronken bij de bopla, echt heerlie de peerlie’*. Hoewel je dit misschien (ironisch) wel tegen je vriendinnen zegt, zal je de woorden waarschijnlijk niet snel in je mond nemen tegenover je ouders of collega’s. Het slaat dood,komt niet aan of is niet zinvol in die context. Met andere woorden, je spreekt een bepaald ‘sociaal dialect’ dat hoort bij jouw groep of subcultuur.
Primaire levensbehoefte
En dat doen we, bewust of onbewust, bijna allemaal. Want tot een groep willen horen is een primaire levensbehoefte, schrijft onderzoeker Claudia Gomes. In een groep voel je je veilig, geborgen en geaccepteerd. Taalgebruik is een belangrijk onderdeel van deze groepsvorming. Wanneer je bepaalde woorden of zinsnedes toepast, bouw je een grens. Aan de ene kant zijn er de mensen die je snappen, waar je bij hoort, waarbij je je thuis voelt, aan de andere kant de mensen die dat niet doen of zijn.
Keerzijde
Maar er is een keerzijde. Want hoewel het sociale dialect de solidariteit binnen een groep versterkt, kan het ook leiden tot uitsluiting. Leden van andere subculturen kunnen iemand be- of veroordelen op basis van diens taalgebruik. Zo blijkt dat het taalgebruik van de machtige sociale groep wordt geassocieerd met prestige. Mensen die deze ‘prestigetaal’ spreken, krijgen hoger aanzien en wordt vaak meer succes en intelligentie toegedicht. Daardoor krijgen ze meer kansen dan mensen die dit sociale dialect minder beheersen.
Straattaal
Ook kunnen sommige mensen neerkijken op de sprekers van een bepaald sociaal dialect. Denk bijvoorbeeld aan mensen die graag straattaal spreken, wat door sommigen tot ‘smurfentaal’ werd gereduceerd. Of het Bargoens, een taalvariatie die voornamelijk werd gesproken door daklozen, rondtrekkende handelaren en kooplieden, wat zelfs een dieventaal werd genoemd. Jammer.
Taalgevoelig
Sprekers van verschillende sociale dialecten zijn vaak uitstekend in staat te schakelen tussen variaties wanneer de situatie daarom vraagt. Dat maakt ze taalgevoelig en creatief. Bovendien draagt het bij aan de algemene taal, die steeds weer nieuwe nuances en uitdrukkingen krijgt. Gelukkig maar, want een taal die niet meer verandert en verbuigt, is dood.
Rijk, creatief en belangrijk
Sociale dialecten zijn rijk, creatief en belangrijk, want taal leeft en heeft constant nieuwe voeding nodig. Nieuwe woorden of betekenissen waarmee we ons nog preciezer, kleurrijker of uitgebreider kunnen uitdrukken. Zeg nou zelf: had jij uitdrukkingen of woorden als ‘jij bent nog niet jarig!’, ‘kassiewijle’ of ‘habbekrats’ willen missen?
*Betekenis: ‘Na onze korte wandeling gisteren heb ik speciaalbier gedronken bij de borrelplank, echt heerlijk.’
-
De R zit weer in de maand. Dit gezegde komt je vast bekend voor. De tijd van het jaar waarin de dagen korter en kouder worden. Ook de tijd waarin je immuunsysteem wel een extraatje kan gebruiken, zodat je de kans op een verkoudheid of griep zo klein mogelijk houdt. -
De feestdagen staan niet alleen voor de deur, maar ze wandelen al bijna je woonkamer binnen. Dat betekent dat het tijd is om een verlanglijstje te maken, zodat je verzekerd bent van mooie cadeaus deze decembermaand! Heb je nog niet echt een idee wat je wilt vragen en zoek je wat inspiratie? -
Heb je een nieuwe iPhone aangeschaft? Dan wil je ervoor zorgen dat deze zo lang mogelijk meegaat. Zowel het scherm als de rest van de behuizing zijn vaak blootgesteld aan invloeden van buitenaf, doordat je de telefoon veel in je hand hebt of in een tas doet. Je kunt jouw telefoon dan beschermen met een hoesje. -
De wintertijd is weer begonnen. Donkere ochtenden, de avond valt vroeg in. Kou en wellicht sneeuw. -
Moederdag, de verjaardag van je zus of het einde van een bewogen jaar: elke bijzondere gelegenheid vraagt om een passend cadeau. Maar het mooiste is natuurlijk om iets te geven wat uniek is. -
Organische vormen zijn niet meer weg te denken uit ons interieur. Van lampen en vloerkleden tot spiegels en stoelen. En wat dacht je van een ovale eetkamertafel? Tijdloos, klassiek en tóch trendy: een ovale eetkamertafel past in iedere ruimte. -
Waterontharders zie je niet alleen nog maar binnen bedrijven. Ook Nederlandse huishoudens raken steeds meer vertrouwd met en verknocht aan hun eigen apparaat. Dat begrijpen wij natuurlijk, want een waterontharder in huis kent vele voordelen. -
Omdat de rente op de bank ontzettend laag ligt, zoeken mensen andere manieren om er voor te zorgen dat hun geld meer waard wordt. Waar de één investeert in aandelen of vastgoed, investeert de ander liever in cryptovaluta. Hoewel digitale munteenheden zeer interessante investeringen kunnen zijn, loop je hier wel het risico dat je jouw ingelegde geld kwijt raakt. -
Op zoek naar een alternatief warmtesysteem voor je woning? Steeds meer mensen kiezen voor vloerverwarming in een nieuwbouwwoning, vanwege de voordelen qua kosten en comfort. -
Misschien lijkt het je een leuk idee om met je telefoon je deur te kunnen openen of met je stem je lichten aan te doen. Voor allerlei functies zijn er apparaten in allerlei categorieën.