Merel van Groningen: ‘Ik wil niet stilstaan bij mijn gevoel.’

Ogenschijnlijk emotieloos vertelt Merel van Groningen, een pseudoniem dat ze zelf heeft gekozen, haar verhaal. Bijna alsof het over een vreemde gaat in plaats van over haarzelf. ‘Ik wil niet stilstaan bij mijn gevoel. Daar schiet ik niks mee op. De therapieën die ik heb gehad, hebben me zo leren denken.’ Haar ogen vertellen echter een ander verhaal. Vooral als de eerste keer dat ze tegen betaling seks had ter sprake komt. ‘Daar kan ik nog steeds niet over praten. Zelfs niet over schrijven’, klinkt het na een korte stilte.

Internaat

Het begon ruim 30 jaar geleden. Merel was 15 toen ze de 26-jarige Mike leerde kennen. ‘Hij was anders: een beetje ruig, stoer en hij zat vol tatoeages. Er ontstond een vriendschap tussen ons en ik ging steeds vaker naar hem toe. Vooral toen mijn schoolresultaten achteruit gingen en er thuis meer en meer ruzie werd gemaakt.’ Omdat het uiteindelijk thuis niet meer ging, werd Merel naar een internaat gestuurd. ‘De vriendschap met Mike werd door het internaat en mijn ouders gedoogd. Op een gegeven moment mocht ik drie weken met verlof naar huis, waarvan ik ook een periode bij een vriendin van mijn moeder verbleef. Zij was heel makkelijk en vond het geen probleem als ik bij Mike was. Het was bij hem een zoete inval. Geweldig vond ik dat. Zelfs zijn ex Barbara, die in de prostitutie zat, en hun drie kinderen kwamen regelmatig langs. Mike en ik groeiden steeds meer naar elkaar toe.’

Vuurwapen

Na de vakantie moest Merel weer naar het internaat. ‘Mike en ik misten elkaar en ik wilde zó graag naar hem terug. Op het internaat werd gezegd dat áls ik dat zou doen, ik daar niet meer welkom was. Dat was dus geen optie, want het internaat was voor mij een fijne plek. Mike had echter zijn eigen manier om zijn zin te krijgen: hij kwam naar het internaat en heeft mij daar onder bedreiging van een vuurwapen weggehaald. Ik durfde niet tegen te stribbelen, want stel dat er geschoten zou worden, er misschien wel mensen gewond of gedood zouden worden, dan was dat mijn schuld! Dus ik ging mee. De volgende dag kwam mijn moeder langs. Zij stelde me een ultimatum: als ik niet bij Mike wegging, trok zij haar handen van me af. Dat kwam hard aan. Ik had het gevoel dat ze niet meer om me gaf. Pas veel later hoorde ik dat zij direct alle instanties heeft ingeschakeld om een verzoek tot OTS, ondertoezichtstelling van de kinderrechter, in te dienen, maar zo’n procedure duurt drie maanden.’

Prostitutie

Het samenzijn met Mike bleek in het dagelijks leven anders dan verwacht. ‘Hij gebruikte veel geweld. En er was nauwelijks geld. Van het weinige dat er wel was, werd bier en koffie gekocht. Verder was er niks. Geen eten, maar ook geen simpele dingen als zeep of wc-papier! Ik stilde mijn honger met oud brood van de honden. Totdat Mike daar achter kwam en er een stokje voor stak. Langzaam kwam het besef wat het betekende dat mijn moeder haar handen van mij had afgetrokken. Waar moest ik heen? Mike had gedreigd dat hij mijn moeder wat aan zou doen als ik wegliep! Er zat niets anders op dan proberen er het beste van te maken.’ Wanneer Merel niet naar Mike luisterde, kwam er meteen geweld aan te pas. ‘Zoals die keer dat hij me meenam voor een inbraak om aan geld te komen. Met een schroevendraaier probeerde hij de deur open te maken en ik moest op de uitkijk staan. Dat wilde ik niet en ik ben weggerend. Hij haalde me in en stak me neer met de schroevendraaier. Ik kwam in het ziekenhuis terecht. Ze zagen mijn verwondingen en mate van ondervoeding en wilden dat ik aangifte deed. Maar Mike zat naast me en zei dat ik was uitgeschoten met een aardappelschilmesje. Ik was bang en durfde niet te vertellen wat er echt gebeurd was.’ Volkomen onverwachts vond Mike dat Merel een avondje uit had verdiend. ‘Hij deed ineens anders. Zo aardig. Zelf kon hij helaas niet mee, maar Barbara en haar pooier Ron zouden met me meegaan. Ik was helemaal blij, maar het werd een vreselijke avond: ze namen me mee naar de straat waar ik geld moest gaan verdienen. Als raamwerker! Ik heb alles gedaan om de klanten af te stoten, maar daarmee joeg ik ook Barbara’s klanten weg. Uiteindelijk ben ik in een hoekje gaan zitten en heeft Barbara voor twee gewerkt. Mike heeft me later opgehaald. ‘Morgen is er weer een dag’, was zijn commentaar. Toen ik resoluut zei dat ik dat niet wilde, werd ik in de kelder gegooid en kreeg ik zelfs geen drinken meer waarmee ik mijn hongergevoel altijd voor korte tijd kon stillen. Ik had geen keus en vanaf dat moment moest ik elke nacht werken.’

Opnieuw misbruik

Pas weken later, toen de ondertoezichtstelling van de kinderrechter erdoor was, kon Merel bij Mike worden weggehaald en teruggebracht naar het internaat. Over de nachtmerrie waar ze vervolgens in terechtkwam, vertelt Merel heel beknopt: ‘Ik was getraumatiseerd, schaamde me en was bang. Piet, één van de groepsleiders en tevens mijn mentor, gaf me weer het gevoel dat ik er mocht zijn. Ik vond bij hem de geborgenheid waar ik zo’n behoefte aan had en er ontwikkelde zich een geheime relatie. Ik werd verliefd en deed alles wat hij wilde. Toen dat na ruim een jaar aan het licht kwam, is Piet ontslagen. Daar heb ik me heel lang erg schuldig over gevoeld. Zelfs toen bleek dat er tegelijkertijd nog vijf meisjes door Piet seksueel werden misbruikt. Door het trauma dat Mike bezorgd heeft en het beschaamde vertrouwen waarvoor Piet verantwoordelijk is, heb ik nog steeds moeite met relaties. Ik laat maar weinig mensen toe.’

Pseudoniem

Er volgden vele jaren van therapie om alles wat ze had meegemaakt een plekje te kunnen geven. ‘Ik leidde een teruggetrokken leven. Eén van de manieren om het te verwerken, was door het op te schrijven. Dat heeft geresulteerd in het boek ‘En plotseling ben je van hem’. Dat wilde ik niet onder mijn eigen naam publiceren, dus koos ik een pseudoniem: ‘Merel van Groningen’. Daarna heb ik ook nog een boek geschreven over wat me in het internaat overkomen was. Ook dat schrijfproces was weer heftig. Ik heb spugend boven de wc gehangen. Mijn eigen dochter was toen 15, net zo oud als ik destijds, en toen pas besefte ik ten volle dat het niet normaal was wat er allemaal met mij gebeurd was. Over mijn eerste boek heb ik zeven jaar gedaan. Het tweede boek heb ik in slechts twee weken tijd geschreven.’

Veel bereikt

‘Door Merel te zijn, heb ik uiteindelijk veel kunnen bereiken. Dat begon met de Joke Smit aanmoedigingsprijs die ik als vertegenwoordigster van alle slachtoffers van seksueel geweld, die met hun verhaal naar buiten durven te treden, in ontvangst mocht nemen. Het haalde me uit mijn vertrouwde en anonieme wereldje, maar als Merel durfde ik dat aan en zijn er heel mooie dingen ontstaan. Zo heb ik samen met de politie een onderwijsproject over loverboys gemaakt: het Merel van Groningen project of MvG-project. Dit bestaat uit een lespakket, een film en trainingen. Als gesprekspartner van politie en Kamerleden heb ik een rol gespeeld in het aanpassen van zeven wetten op dit gebied en ik geef voorlichting op scholen en de Politieacademie. In 2017 heb ik de Merel van Groningen Foundation opgericht voor meisjes die slachtoffer zijn van een loverboy. Zij worden door een team, bestaande uit ervaringsdeskundigen en professionals, begeleid en behandeld om de eigen regie over het leven terug te krijgen. We ondersteunen bij aangifte, opvang en wonen, begeleiden naar zelfstandigheid en bieden nazorg en dat is veel meer dan het reguliere aanbod voor begeleiding en behandeling van slachtoffers biedt. We richten ons vooral op de meisjes tussen 17 en 23 jaar, omdat zij binnen de reguliere zorg vaak tussen wal en schip raken. Wij coachen naar werk, scholing, inkomen en huisvesting.’

Voorkomen?

De loverboyproblematiek, maar ook zaken als grooming en sexting, zijn een nachtmerrie voor iedere ouder met puberdochters. ‘Het kan in principe iedereen overkomen’, weet Merel. ‘Daarom is het ook zo belangrijk om open te zijn naar je kind en te blijven communiceren. Vertel haar wat het met je doet en leer haar om grenzen te stellen. Maar probeer ook vertrouwen te hebben in je kind en zorg dat ze weet dat ze er nooit alleen voor zal staan. Wat er ook gebeurt.’