Grensoverschrijdend gedrag is nooit oké
Yuri Ohlrichs (52) is als seksuoloog NVVS mede-oprichter van het Amsterdamse seksuologencollectief De BeDWETERS. Hij heeft ruim 25 jaar ervaring in het verzorgen van seksuele vorming en het beantwoorden van vragen over seksualiteit. Vanuit zijn expertise beantwoordt hij vragen over seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Wat wordt er precies verstaan onder ‘seksueel grensoverschrijdend gedrag’?
‘In wezen wordt hier flirt- of seksueel gedrag mee bedoeld wat voor degene die het ontvangt te ver gaat. Het overkomt vrouwen, mannen en alle andere genders van alle leeftijden wereldwijd. Dat kan betrekking hebben op aanrakingen van de ander, maar ook door dingen die gezegd worden of door het laten zien van seksueel getint beeldmateriaal. Het hangt ook af van de context én de persoon zelf. Het gebeurt overigens niet altijd bewust, je moet elkaars signalen wel leren begrijpen. Vooral bij jongeren zie je nog weleens dat ze de grens van de ander overschrijden zonder het zelf in de gaten te hebben. Ze hebben van anderen allerlei verhalen gehoord en denken dat het zo hoort.
Is het je eigen schuld als dit je overkomt?
‘Nee. Je kunt er ‘uitdagend of sexy’ bijlopen, maar dat betekent niet dat iedereen zomaar aan je mag zitten. De manier waarop jij je kleedt, is niet per se bedoeld om de ander seksueel op te winden. Maar ook hier moet je alles wel binnen de context blijven zien. Binnen een vriendschappelijke context kan er best eens een bepaalde opmerking gemaakt worden, maar daarin heb je wel de verantwoordelijkheid om de grens van de ander te respecteren.’
Zijn het altijd vrouwen die het slachtoffer zijn?
‘Nee, het komt ook bij mannen voor, alleen is bij hen de schaamte om hiervoor uit te komen vaak nog groter dan bij vrouwen. Tegen een vrouw die graag seks met je wil, zeg je natuurlijk geen ‘nee’. Dan ben je geen ‘echte man’ volgens de nog steeds overheersende opvattingen. Als mannen onder elkaar deel je immers alleen je succesverhalen op seksgebied. ‘Scoren’ is de ouderwetse norm die gelukkig langzamerhand lijkt te veranderen. Je zult niet snel toegeven dat je geen erectie kon krijgen of geen zin had. En je vertelt al helemaal niet dat je je door een vrouw hebt laten dwingen tot seks. Of door een man. Dan is de schaamte vaak nog groter, vooral wanneer jou dat als heteroseksuele jongen of man overkomt. En daarbij speelt dan ook nog het schuldgevoel dat ze het misschien zelf hebben uitgelokt een grote rol. De schaamte is enorm.’
‘Praat jezelf geen schuldgevoel aan, want jij kunt er niets aan doen’
Is er veel veranderd sinds de MeToo-beweging?
‘Bij #MeToo, en ook bij wat er de laatste tijd in de media naar buiten komt, was er vooral sprake van machtsmisbruik. Het heeft wel veel in beweging gezet. Voordat corona uitbrak, reisde ik regelmatig af naar Afrika en Azië om professionals in onderwijs en hulpverlening te trainen in het praten over seksualiteit met aandacht voor seksuele, religieuze en culturele diversiteit. Zelfs in de kleinste dorpjes hadden ze er daar over gehoord. Het is goed dat het misbruik naar buiten is gekomen, maar het heeft er ook toe geleid dat mannen het gevoel hebben dat ze zijn neergezet als op seks beluste roofdieren en eigenlijk niks meer mogen doen. Het is niet de bedoeling dat beide seksen hierdoor tegen elkaar worden opgezet. Ze zijn immers allebei gebaat bij leuke seks en dat begint bij goede communicatie. Grensoverschrijdend gedrag is niet altijd te voorkomen. Zeg ‘sorry’ als je een keer een grens overschrijdt en zie het niet gelijk als een persoonlijke afwijzing. Maak het bespreekbaar. Eigenlijk hebben we dat veel te weinig geleerd, dus daar valt nog veel aan te verbeteren.’
Waarom heb je als slachtoffer vaak last van een schuldgevoel?
‘Je kunt bang zijn dat je het zelf hebt uitgelokt of je voelt je schuldig omdat je lichaam reageerde op het seksueel contact. Maar praat jezelf geen schuldgevoel aan, want jij kunt er niets aan doen. Grensoverschrijdend gedrag gebeurt vrijwel altijd onverwachts, en in zo’n situatie kan het zijn dat jouw lichaam reageert door te bevriezen. Het heeft geen zin om jezelf dan achteraf te verwijten dat je had moeten vluchten of vechten, want dat kon je op dat moment niet. Blijf niet rondlopen met dat schuldgevoel, maar zoek hulp, bijvoorbeeld bij Centrum Seksueel Geweld. Daar kun je snel terecht zonder dat je eerst langs allerlei loketten moet.’
Wat kun je als buitenstaander doen als je grensoverschrijdend gedrag waarneemt of vermoedt?
‘Biedt steun en begrip en zoek professionele hulp zodat het slachtoffer veilig is. Probeer ook in te grijpen als je iets op straat ziet gebeuren wat duidt op grensoverschrijdend gedrag. Richt je niet op de dader, maar vraag of het slachtoffer oké is en bied hulp. Seksueel geweld is nooit goed te praten.’
Informatie en hulp
Zoek je informatie over seksualiteit? Kijk op www.seksualiteit.nl.
Zoek je seksuologisch advies of hulp in jouw buurt? Kijk op www.nvvs.info.
-
Een gezond en bevredigend seksleven is belangrijk voor het behoud van een gezonde relatie tussen jou en je partner. Wanneer jullie al een tijdje met elkaar zijn kan het voorkomen dat de passie en opwinding in de slaapkamer afneemt. -
Een SOA is een seksueel overdraagbare ziekte. Er zijn veel verschillende van die vervelende aandoeningen en sommigen kunnen zelfs fataal zijn. -
Zouden jij en je partner graag willen gaan experimenteren met seksspeeltjes? Is jullie seksleven leuk, maar kan het beter? Dan kunnen seksspeeltjes een mooie aanvulling zijn in de slaapkamer. Met een seksspeeltje kun je samen op avontuur gaan. -
Voor veel mensen is seks een van de leukste dingen in het leven, maar het is niet altijd eenvoudig om het spannend te houden als je al heel lang samen bent. Gelukkig hoef je niet altijd uit je eigen creativiteit te putten om de spanning weer te laten terugkeren. Je kunt namelijk ook eens door het aanbod van een online sekswinkel gaan bladeren om te zien wat zij kunnen leveren om jullie seksleven weer passievol te maken. -
‘Toen wij vorige maand op een beurs stonden, zeiden sommige bezoeksters dat ze al een man hadden of geen speeltjes nodig hadden’, zegt Fardau van Euphoria Erotiek. ‘Maar wij vinden niet dat het één het ander uitsluit. Nog te vaak heerst het idee dat vrouwen sextoys gebruiken omdat ze bijvoorbeeld een partner zouden hebben die het ‘niet gedaan krijgt’. -
Ik werkte al jaren in het bedrijf van Kees en Anneke. Ik kon het met hen beiden heel goed vinden. Daarom had ik ook nooit verwacht dat dit me zou overkomen. -
De appjes tussen Pascal en mij begonnen heel onschuldig. Ik kende hem ook eigenlijk helemaal niet zo goed. Ik wist alleen dat hij tien jaar jonger was en dat we een leuke klik hadden. Maar al gauw kregen onze appjes een heel ander karakter. -
Masturberen. Of je het nu wilt toegeven of niet: de meesten van ons doen het vrijwel dagelijks. -
Wat zijn de favoriete spannende speeltjes voor mannen en vrouwen? Eigenlijk is dat een vraag die er helemaal niet toe doet. Als er iets persoonlijk is, dan zijn het namelijk wel seksspeeltjes. Iedereen heeft tenslotte zo zijn of haar eigen voorkeuren, en wat de ene prettig vindt, kan de ander juist afschuwelijk vinden. -
Wanneer je net een relatie met elkaar hebt, kun je je bijna niet indenken dat de passie ooit zal verminderen. In die eerste periode is bijna alles spannend en leuk. Alleen al denken aan je partner maakt je blij. En of je nu de hele dag in bed doorbrengt, een wandeling maakt of uit eten gaat, samen vind je het allemaal even fijn.