Een ziek familielid: wat doet het met de naasten?
Na de diagnose van een familielid breekt er een tijd van veranderingen aan, waar de hele familie mee te maken krijgt. Veruit de meeste aandacht gaat dan uit naar het zieke familielid, maar de ziekte hangt als een donkere wolk boven het hele gezin. Het leven gaat door, en het valt voor de familieleden vaak niet mee om naast de zorg van de zieke, ook goed voor zichzelf te blijven zorgen. Begeleiding voor naasten tijdens het ziekteproces kan dan gewenst zijn.
Overlevingsmodus
Niet alleen degene die ziek is, maar ook de naasten komen in een overlevingsmodus terecht. Ze gaan samen, ieder op hun eigen manier, door het hele proces en leven vaak ontzettend mee. Bij het ziekteproces komt er van alles kijken. Familieleden worden overspoeld met informatie, moeten misschien moeilijke beslissingen nemen, krijgen te maken met heftige gevoelens, financiële zorgen en worden ook lichamelijk belast als mantelzorger.
Ziekteproces
Of het nu gaat om een acute of chronische ziekte, elke ziekte bestaat uit een proces met verschillende fases. Zo kan er bij een acute fase sprake zijn van woede, ontkenning of juist een vastberadenheid en een impuls om te vechten. Bij een chronische ziekte breekt er een langdurige, slopende periode aan die gepaard gaat met veel onzekerheid en ups en downs. Iedereen moet continu schakelen: je leeft van ziekenhuisbezoek tot ziekenhuisbezoek, ervaart spanning in afwachting van onderzoeken en viert goed nieuws, terwijl je je schrapzet voor slecht nieuws. Bij een chronisch zieke is er steeds sprake van een beetje gezondheidsverlies. Dit wordt wel ‘levend verlies’ genoemd en geeft dezelfde emoties als bij een rouwproces.
Gezinsdynamiek
In tijden van ziekte kan de dynamiek van het gezin veranderen. Het kan een gezin hechter maken, maar kan er ook voor zorgen dat het familie uit elkaar drijft. Dit verschilt per gezin. Hoe hecht zijn de familieleden, hoe is het vertrouwen onderling, hoe zijn de taken verdeeld en hoe gaan mensen om met veranderingen en emoties? Misschien vormt het gezin ineens een krachtig team waar iedereen voor elkaar klaarstaat, of vallen alle bouwstenen ineens om.
Een ziek familielid en hun naasten worden overspoeld met informatie, beslissingen en heftige gevoelens.
Verschillende reacties
Familieleden kunnen allemaal anders reageren. Er kunnen spanningen in het gezin ontstaan en mensen kunnen soms moeilijk omgaan met hun gevoelens. Ze lopen weg van hun emoties of reageren ze af. Ouders van een ziek kind of zieke partner moeten veel balanceren, waardoor ze emotioneel uitgeput kunnen raken. Vaak leven mensen buiten het gezin ook mee, wat positieve en negatieve reacties kan opleveren. Kinderen hebben het soms moeilijk op school, doordat ze hun aandacht niet bij de les kunnen houden. Of ze hebben het gevoel ‘anders’ te zijn dan hun klasgenoten, zijn bang voor reacties van de buitenwereld of schamen zich juist voor hun familie. Soms zonderen ze zich af of komen ze in een isolatie terecht.
Verdeelde aandacht
Wanneer er een familielid ernstig ziek is, valt een deel van de zorg voor de kinderen weg. Je verliest jezelf – en anderen – zo sneller uit het oog. Je kunt er geen andere dingen bij hebben, wordt prikkelbaar of bent emotioneel minder bereikbaar. Moeilijke gevoelens stop je misschien weg, terwijl andere familieleden er juist baat bij hebben om hierover te praten.
Individuele behoeften
Laat elkaar altijd in zijn of haar waarde en maak gevoelens daarom bespreekbaar. Leer daarin ook elkaars behoeften kennen. Soms is er behoefte aan meer fysiek en emotioneel contact: een omhelzing of goed gesprek waarbij je je gevoelens kunt delen en even kunt uithuilen. Anderen hebben het juist nodig om uit de dagelijkse realiteit van de ziekte te ontsnappen, en een uitlaatklep of afleiding op te zoeken. Het kan dan goed zijn om er even tussenuit te gaan met het gezin en afstand te nemen van het huis of ziekenhuis.
Extra ondersteuning
Als jij te maken hebt met ziekte of een ziek familielid, dan is het vaak niet gemakkelijk te weten hoe je hier het beste mee kunt omgaan. Ook extra ondersteuning voor de kinderen is in deze situatie vaak welkom. Rouw- en verliesbegeleider Sabina Krijger helpt jou en je gezin graag in deze ingewikkelde periode. Om meer te weten te komen over het type begeleiding dat Sabina biedt, kun je vrijblijvend een afspraak maken.
Specialisten in jouw buurt
-
Op een of meer momenten in ons leven ervaren we allemaal een soort verlies. Het kan het verlies van een relatie zijn als gevolg van een relatiebreuk of scheiding, van een baan of bedrijf, van een huisdier, van een geliefde, van gezondheid of het gevoel van veiligheid na een traumatische gebeurtenis. Wat de tragedie ook is, de natuurlijke reactie is om te rouwen. -
Rouwen is iets dat meeslepend kan zijn, en het is belangrijk om te begrijpen dat je hier de tijd voor moet nemen. Het is net zo belangrijk om te onthouden dat rouw niet eeuwig hoef te duren en je na verloop van tijd zal leren omgaan met verdriet. Een van de moeilijkste ervaringen in het leven is het verlies van een dierbare of een geliefde. -
Een goede uitvaart kan helpen om afscheid te nemen en je verlies te verwerken. -
Samen een dierbare herdenken kan zó belangrijk zijn. Vorig jaar leidde dat weleens tot ingrijpende beslissingen. Zo ging vroeg op een ochtend in november mijn telefoon. -
Na de uitvaart is de periode van rouw eigenlijk pas net begonnen. Het verlies is nog heel recent. -
Je wist dat het moment een keer zou komen, maar nu het er is bijt het nog meer dan verwacht. Na het verlies voelde je jezelf verbonden met iedereen om je heen. Op den duur had je alleen het idee dat je contacten steeds meer afstand begonnen te nemen. Tot het voelde alsof je jouw verdriet alleen nog kon voelen wanneer je alleen was. -
Eigenlijk wil je dat kinderen zo min mogelijk met de dood te maken hebben. Toch krijgen mensen regelmatig op jonge leeftijd al te maken met de dood. Soms een ver familielid, soms iemand die heel dichtbij staat. -
Een jong gezin in de bloei van hun leven heeft net hun tweede kind gekregen, maar ze zitten op een donkere wolk. Wat een fijne tijd moet zijn met elkaar als jong gezin, is nu elke dag weer een gevecht en een grote uitdaging. -
Er waren eens drie bomen. Tijdens een harde storm verloren ze alle drie een tak waarvan ze erg hielden. -
Een verlies is altijd ingrijpend. Op het moment zelf, waarop schok en onbegrip de boventoon kunnen voeren. Maar zeker ook achteraf: waarna een vaak lang verwerkingsproces van rouw en verlies begint.