Het gezin betrekken bij het afscheid: hoe doe je dat en wie kan helpen?
Als je werkzaam bent in de gezondheidszorg, hoop je dat je zieke patiënten beter worden. Natuurlijk is dat helaas lang niet altijd het geval. Wanneer iemand ziek is en gaat overlijden, heeft dat veel impact op de familie. Zeker wanneer er nog jonge kinderen in het spel zijn. Het kan lastig zijn te weten op welke manier gezinsleden betrokken worden in het afscheid. Wat kunnen kinderen wel aan en wat niet? Wie kan je inschakelen in dit proces? Bij De Kinderhoeksteen help ik je graag met dit soort vraagstukken.
Ingrijpende gebeurtenis
De ziekte en dood van een naast familielid is natuurlijk voor iedereen ingrijpend, of het nu volwassenen gaat of kinderen. Als zorgmedewerker maak je dit mogelijk geregeld mee. Maar waar je volwassenen met enkele woorden de strekking kunt overbrengen, is voor kinderen de dood een erg ingewikkeld concept. Ze vinden het moeilijk te begrijpen wat er precies gebeurt als er iemand doodgaat. Daarom kan het zijn dat je het moeilijk vindt de boodschap goed over te brengen. Sommige mensen zijn dan ook geneigd om te adviseren het kind weg te houden uit de situatie. Maar voor een goede verwerking is het juist belangrijk dat de dood en rouw genormaliseerd en bespreekbaar worden, vaak juist met degene die de goede antwoorden kan geven.
Concreet maken
Veel mensen hebben de neiging om zaken beter te willen maken voor kinderen, de boel op te lossen. We plakken een pleister en geven een knuffel als een kind gevallen is. Maar de dood is niet op te lossen. Het hoort bij het leven, hoe veel pijn dat ook doet. Door ook met de kinderen te praten over de dood en dit concreet te maken, ontstaat er voor hen ruimte om verdrietig te zijn. Dat concreet maken kan door te benoemen wat er gebeurt. De overledene kan niet meer praten, is niet meer thuis en wordt begraven.
Lange ziekte
Soms gaat er een ziekte aan het overlijden vooraf. Als zorgmedewerker of (kinder)verpleegkundige ben je in die periode nauw bij de familie betrokken. Vaak wordt er niet alleen op het medisch vlak, maar ook op psychosociaal vlak op je gesteund. En ook hierbij is het belangrijk dat de gezonde kinderen meegenomen worden in het proces. Wanneer kinderen weggehouden worden van uitleg of prognoses, kan het namelijk toch nog rauw op hun dak vallen wanneer iemand overlijdt. In overleg met ouders kan overwogen worden samen de uitleg te geven, zodat er duidelijke en heldere antwoorden komen op de vragen die kinderen kunnen hebben.
Hoe begeleid je gezinnen bij langdurige ziekte en overlijden?
Afscheid nemen
Afscheid nemen zorgt ervoor dat kinderen kunnen beseffen dat iemand er echt niet meer is en dat ze daar verdrietig om mogen zijn. Dat is een stuk moeilijker wanneer het nieuws erg plotseling komt en het kind niet zelf deel uitmaakt van het afscheid. Dan kan het net voelen alsof het niet echt gebeurt. Wanneer kinderen geen afscheid hebben kunnen nemen, lopen ze daar vaak later in vast. Belangrijk is dus om de ruimte te bieden voor het kind tijdens het afscheid.
Ondersteuning
Voorlichting op het niveau van het kind is daarbij heel nuttig, maar ook andere aspecten zouden kunnen helpen. Denk aan het praten over gevoelens, uitleggen dat verdriet er mag zijn, het opzoeken van (creatieve) uitlaatkleppen. Om ouders hier goed in te kunnen adviseren, kan het prettig zijn hier de samenwerking op te zoeken met een rouw- en verliesbegeleider. Als rouw- en verliesbegeleider help ik zorgpersoneel bij hun rol in de emotionele begeleiding en bij het vormgeven van de psychosociale begeleiding thuis.
De Kinderhoeksteen
Bij De Kinderhoeksteen ondersteun ik zorgpersoneel, maar ook ouders en kinderen, bij psychosociale problemen tijdens ziekte en overlijden. In mijn ervaring als kinderverpleegkundige merkte ik dat omgaan met rouw en verlies niet tot het standaard lespakket behoort. Toch is het een niet te onderschatten onderdeel van het werk. Dit hoef je niet alleen te doen. Bij De Kinderhoeksteen help ik je graag.
Specialisten in jouw buurt
-
Op een of meer momenten in ons leven ervaren we allemaal een soort verlies. Het kan het verlies van een relatie zijn als gevolg van een relatiebreuk of scheiding, van een baan of bedrijf, van een huisdier, van een geliefde, van gezondheid of het gevoel van veiligheid na een traumatische gebeurtenis. Wat de tragedie ook is, de natuurlijke reactie is om te rouwen. -
Rouwen is iets dat meeslepend kan zijn, en het is belangrijk om te begrijpen dat je hier de tijd voor moet nemen. Het is net zo belangrijk om te onthouden dat rouw niet eeuwig hoef te duren en je na verloop van tijd zal leren omgaan met verdriet. Een van de moeilijkste ervaringen in het leven is het verlies van een dierbare of een geliefde. -
Een goede uitvaart kan helpen om afscheid te nemen en je verlies te verwerken. -
Samen een dierbare herdenken kan zó belangrijk zijn. Vorig jaar leidde dat weleens tot ingrijpende beslissingen. Zo ging vroeg op een ochtend in november mijn telefoon. -
Na de uitvaart is de periode van rouw eigenlijk pas net begonnen. Het verlies is nog heel recent. -
Je wist dat het moment een keer zou komen, maar nu het er is bijt het nog meer dan verwacht. Na het verlies voelde je jezelf verbonden met iedereen om je heen. Op den duur had je alleen het idee dat je contacten steeds meer afstand begonnen te nemen. Tot het voelde alsof je jouw verdriet alleen nog kon voelen wanneer je alleen was. -
Eigenlijk wil je dat kinderen zo min mogelijk met de dood te maken hebben. Toch krijgen mensen regelmatig op jonge leeftijd al te maken met de dood. Soms een ver familielid, soms iemand die heel dichtbij staat. -
Een jong gezin in de bloei van hun leven heeft net hun tweede kind gekregen, maar ze zitten op een donkere wolk. Wat een fijne tijd moet zijn met elkaar als jong gezin, is nu elke dag weer een gevecht en een grote uitdaging. -
Er waren eens drie bomen. Tijdens een harde storm verloren ze alle drie een tak waarvan ze erg hielden. -
Een verlies is altijd ingrijpend. Op het moment zelf, waarop schok en onbegrip de boventoon kunnen voeren. Maar zeker ook achteraf: waarna een vaak lang verwerkingsproces van rouw en verlies begint.