Levenloze-baby's

Een tastbare herinnering

‘Er stonden een paar Polaroidjes van hun kindje op de schoorsteenmantel: een piepklein mensje dat na een zwangerschap van 24 weken levenloos ter wereld was gekomen. Niemand van ons durfde ze van dichtbij te bekijken. Het waren niet eens mooie foto’s. Er werd niet over gepraat. Niet over hun verdriet, maar ook niet over hun trots. Hun kindje.’

Foto’s

Het is alweer jaren geleden dat Rian samen met een groepje vrienden bij een bevriend stel was die kort daarvoor hun kindje verloren had. Rian: ‘Toen Ed, mijn man, en ik terug naar huis liepen, waren we het er allebei over eens dat dit toch niet was hoe het zou moeten zijn. Hij is fotograaf en had foto’s kunnen maken, die ze met trots hadden kunnen laten zien. Als waardevolle herinnering aan een kindje dat zó gewenst was. Heel anders dan de vage kiekjes die ze nu hadden.’

Stichting Make a Memory

Deze trieste gebeurtenis bracht Rian en Ed op een idee waaruit enkele maanden later Stichting Make a Memory voortkwam. ‘We hebben eerst heel veel voorwerk gedaan. Het doel was om ouders die een kindje verloren hadden een blijvende herinnering mee te geven. Belangeloos. Gratis. Want het moest voor iedereen toegankelijk zijn. Ook voor mensen die daar geen geld voor hadden. Daarom moest het ook een stichting worden. Zelf werkte ik in de zorg en ik had dus veel ervaring met protocollen over privacy en dergelijke. Verschillende collega-fotografen van Ed wilden zich ook met alle liefde belangeloos voor dit doel inzetten, en zo zijn we hier heel enthousiast mee begonnen. Het was ons plan om hier in Veldhoven en omgeving ouders mee te helpen.’

Behoefte

Die warmte en het enthousiasme klinken nu, dertien jaar na de oprichting, nog steeds door in de stem van Rian wanneer ze over het werk van Stichting Make a Memory vertelt. Dat de stichting vanaf het eerste moment in een grote behoefte voorzag, werd meteen duidelijk nadat er een krantenartikel over verscheen. ‘De stichting is in oktober 2008 opgericht, en op 8 oktober stond dat artikel in de krant. Toen begon het’, weet Rian nog precies. ‘We werden overspoeld met mailtjes en telefoontjes uit heel Nederland: van Maastricht tot Groningen en alles daartussenin. Heel schrijnende verhalen van tientallen jaren geleden. Moeders die hun overleden kindje niet eens hadden mogen zien. Er geen tastbare herinnering aan hadden. Helemaal niets. Ze wisten vaak niet eens of het een jongetje of een meisje was. Wat hadden zij graag een foto van hun kindje gehad!’

Ziekenhuizen

‘Bij de ziekenhuizen moesten nog wel wat hordes worden genomen. Dertien jaar geleden was het echt een issue als er een fotograaf in het ziekenhuis kwam. O jee, hoe zat dat bijvoorbeeld met de privacy? We moesten bij veel ziekenhuizen zelfs bij de Raad van Bestuur komen om antwoord te geven op vragen over wat we precies gingen doen en hoe het dan zat met de rechten van de foto’s en dergelijke.’

Zoektocht

Alhoewel Ed en Rian naast hun gezin ook allebei een baan hadden, werden vanaf dat moment veel vrije weekenden en vakanties gebruikt om hun plannen te verwezenlijken. ‘Overdag bezochten we ziekenhuizen en in de avonduren nodigden we geïnteresseerde fotografen uit. We wilden, én willen, elke fotograaf vooraf namelijk wel zien en spreken, omdat we het nog steeds heel belangrijk vinden dat een fotograaf zich met de juiste intentie voor de stichting inzet. Als fotograaf teken je bijvoorbeeld een integriteitsverklaring en geef je alle rechten van de foto’s uit handen. De foto’s zijn écht alleen voor de ouders en worden nooit voor andere doeleinden gebruikt.’

Wat hadden zij graag een foto van hun kindje gehad!’

Begeleiding vrijwilligers

Nu, dertien jaar na de oprichting, kan de stichting terugvallen op 175 vrijwilligers. ‘We hebben circa 130 fotografen, verdeeld over heel Nederland. ‘Het is een heel betrokken groep mensen die er geen enkel nevenbelang bij hebben om voor ons op pad te gaan. Met zo’n twintig of dertig van hen werken we al sinds de start van Stichting Make a Memory samen. Geweldig dat mensen zich al zo lang vrijwillig voor dit werk wil inzetten’, vertelt Rian bewogen. ‘Dat geldt overigens ook voor een aantal van onze overige vrijwilligers, die achter de schermen telefoondiensten draaien, administratief werk doen of hand- en spandiensten verrichten. Die zijn hier ooit bij ons aan de keukentafel begonnen. Voor elke vrijwilligersgroep hebben we een protocol uitgeschreven; een richtlijnenboekje. We hebben zelfs een rouwdeskundige die door onze vrijwilligers te allen tijde gebeld kan worden. En we geven de fotografen altijd feedback over de foto’s die we ontvangen.’

Aanvragen

In principe kan iedereen, die een beroep op de stichting wil doen, bellen. ‘Maar meestal worden we gebeld door een verpleegkundige, een arts of een andere professional. Dat maakt het voor ons ook wat gemakkelijker om vragen te stellen. Het is gewoon minder beladen dan wanneer je de ouders zelf aan de lijn hebt. Voor de fotograaf is het namelijk wel belangrijk om te weten of het kindje bijvoorbeeld zichtbare afwijkingen heeft. Dan gaat hij of zij toch wat beter voorbereid op pad. Toen we net startten, hadden we als regel dat de fotograaf binnen 45 minuten in het ziekenhuis moest kunnen zijn. Doordat kindjes steeds vaker gebalsemd worden, of wanneer de watermethode wordt toegepast, hoeft een fotograaf tegenwoordig niet altijd meteen te komen en kunnen de foto’s bijvoorbeeld ook de volgende dag thuis gemaakt worden. Dat is voor de ouders vaak rustiger.’

Tastbaar

‘Elke donderdag versturen wij de foto’s, die in de week daarvoor gemaakt zijn, naar de ouders op. De ouders krijgen een vijfluik, een mapje waar vijf foto’s op staan, én een USB-stick met een selectie van de overige foto’s. Dat mapje kunnen ze neerzetten, vasthouden, meenemen en aan iedereen laten zien. Een tastbare herinnering, die juist in deze tijd, waarin we haast alleen nog maar foto’s op onze computer en telefoon hebben staan, zó belangrijk is. Dát is ook voor mij waar foto’s voor bedoeld zijn. Je kunt ernaar kijken en ze delen met elkaar. En dat dat dan foto’s van je overleden kindje zijn, is een heel ander verhaal, maar je kunt ze wél met trots laten zien.’

Donaties en sponsoring

Alhoewel er voor de ouders geen kosten aan verbonden zijn, zijn ze wel vrij om een donatie te doen. ‘Daardoor, én door sponsoring, kunnen we dit blijven doen’, klinkt het vol passie. ‘We organiseren namelijk zelf ieder jaar de evenementen ‘Op de Pedalen’ en ‘Op de Voeten’, waarbij fietsers en wandelaars voor Make a Memory de Mont Ventoux beklimmen. Onder de deelnemers bevinden zich zowel ouders die gebruikgemaakt hebben van Stichting Make a Memory als de sportieve fietser en loper die graag een goed doel aan hun tocht koppelen. Dit evenement wordt in 2022 van 14 tot en met 18 september gehouden.’

Klein stukje troost

‘De ouders zijn nog altijd onze beste ambassadeurs. Wij kunnen wel vertellen hoe belangrijk deze foto’s zijn, maar als zij het vertellen, komt dat veel meer binnen. Zelfs al zijn ze niet in staat om de foto’s de eerste tijd te bekijken: er komt een tijd dat er wél behoefte aan is, en dan zijn ze er! Ouders spreken vanuit hun hart. Als je dan verhalen hoort van ouders die twaalf jaar geleden van ons foto’s hebben gehad en die nu nog steeds zó waardevol voor hen zijn, dan zegt dat toch eigenlijk genoeg? Wat kunnen wij dan nog meer zeggen? We hoeven geen schouderklopjes en op zich zou Stichting Make a Memory ook helemaal niet moeten bestaan, maar dat zal nooit realiteit worden. Het afgelopen jaar hebben we het drukker gehad dan ooit. En door het maken van deze foto’s kunnen wij met een blijvende herinnering een klein stukje troost bieden.’

Datum: 16 december 2021