Rouw is een luxe
Vier jaar na de tragische ramp van de MH17 bericht de Provinciale Courant op 13 augustus 2018 over de gevoeligheden rond een monument voor de slachtoffers. De ramp wordt overschaduwd door die met MH370 van slechts vier maanden eerder. Een opvallende uitspraak in dit artikel is die van Sharifa Asmaa Binti Alwee, de vrouw van MH17-copiloot Ahmad Hakini Hanapi, waarin zij zegt: ‘Rouw is een luxe die ik mezelf niet kan veroorloven.’
Alexandra Markusse
Als je haar uitspraak over rouw leest, dan is het zelfs voor de vluchtige lezer een uitspraak die opvalt, in het oog springt en raakt. Want hoe bedoelt ze dat? Het heeft op z’n minst iets paradoxaal. Een weelde aan verdriet, een overdaad aan het voelen van verdriet, een overvloed aan mooie of prettige herinneringen. Rouw kost tijd. Het is niet iedereen gegeven die tijd te nemen. Haar uitspraak heeft ook iets dynamisch. Het klinkt, om in de wereld van de luchtvaart te blijven, als ‘the point of no return’.
Ze zit er middenin en er is geen weg terug. Over dit proces valt niet te onderhandelen. Stug doorzetten. Met een beetje geloof in je vermogen om door het duister heen te laveren. En in dat duister gebeurt het. Daar vindt de magie plaats. Het moment waarop we worstelen met onszelf. Natuurlijk is haar uitspraak een zinsnede uit haar verhaal. Een deel van het grote plaatje. Haar verhaal kent een proces. En de uitkomst van dat proces is ‘rouw is een luxe’. Want, zegt ze: ‘Ik zou mijn man geen recht doen als ik alleen maar zou huilen.’ Ze is het verplicht aan hem dat hun zoontje van 5 jaar oud een goed leven krijgt en dat kan ze hem niet geven als ze zou doen wat de omgeving van haar verwacht. Daarom opende ze na de dood van haar man een cafeetje en ging ze aan de slag als HR-adviseur bij de Verenigde Naties. Ze leeft verder met de overtuiging dat de daders van de ramp haar niet van het geluk dat zij en haar man kenden kunnen beroven.
Je zou met haar in gesprek moeten gaan om te weten of ze moedig de vervreemding aangaat of het verlies overleeft en het gemis aanvaardt. Je mag hopen dat de herinneringen het verlies en haar verdriet voorbijstreven. In dat licht is de overtuiging van Sharifa natuurlijk een monument op zich.
‘Rouw is een luxe’ is ook een kapstok waar iedere jonge weduwe zijn of haar jas wel aan kan ophangen. Je blijft ontredderd achter met een minderjarige kind (of meerdere minderjarige kinderen) en gaat door een proces van wanhoop en verdriet. Het leven gaat al snel weer door. De kinderen moeten gewoon weer naar school, naar voetbal of hockey. Ze gaan weer spelen met vriendjes of vriendinnetjes. Moeten naar zwemles of gym. Er moeten brooddoosjes gevuld worden, een gymtas mee naar school. De vuilnis moet naar buiten, het konijnenhok of de kattenbak verschoond. Ze kijken uit naar hun verjaardag, Sinterklaas en Kerst. Je kunt ze dat ook niet ontnemen; zelfs niet hun plezier. Er moeten boodschappen worden gedaan, er moet gekookt worden en de was moet gewassen. Dit alles kan een valkuil zijn; een opmaat naar uitgestelde rouw. Want er wordt veel van je gevraagd in zo’n situatie. Toch is het voor de jonge weduwe van levensbelang om voeling te houden met de eigen emoties en gedachten over het verlies. Een dagboek bijhouden kan daarbij een hulpmiddel zijn.
‘Rouw is een luxe’. Denk jij daar ook zo over? Heb je geen idee en zou je dat weleens willen onderzoeken? Mail dan je vraag of verhaal naar info@schrijfmoed.nu en je krijgt gratis en snel een antwoord!
Door te schrijven, ga je de dialoog met jezelf aan
Ga de dialoog met jezelf aan
Door te schrijven, ga je de dialoog met jezelf aan. Schrijven is de projectie van je gedachten. Je kijkt als het ware naar de dia van je gevoel, want schrijven over je verlies en wat je daarbij zoal ervaart, voelt en denkt, kan opluchten en je sterker maken. Je leven is ingrijpend veranderd. Er kunnen veel vragen op je afkomen, bijvoorbeeld: ‘Kom ik mijn verdriet te boven?’, ‘Hoe moet het nu verder?’, ‘Kan ik ooit nog gelukkig zijn?’. Daar kom je niet altijd in je eentje uit. Naast het bijhouden van een dagboek kan Schrijfmoed.nu je hierbij helpen. Alexandra Markusse, de coach van SchrijfMoed, werkt volgens de methode van Mindful Analysis. Deze methode is speciaal ontwikkeld voor online coaching. Zie www.schrijfmoed.nu.
Stichting De Jonge Weduwe
Stichting De Jonge Weduwe staat voor maatschappelijke ondersteuning bij de sociale, emotionele en financiële uitdagingen waar het jonge gezin voor gesteld staat, na het verlies van de levenspartner. Zie www.dejongeweduwe.nl.
-
Op een of meer momenten in ons leven ervaren we allemaal een soort verlies. Het kan het verlies van een relatie zijn als gevolg van een relatiebreuk of scheiding, van een baan of bedrijf, van een huisdier, van een geliefde, van gezondheid of het gevoel van veiligheid na een traumatische gebeurtenis. Wat de tragedie ook is, de natuurlijke reactie is om te rouwen.
-
Rouwen is iets dat meeslepend kan zijn, en het is belangrijk om te begrijpen dat je hier de tijd voor moet nemen. Het is net zo belangrijk om te onthouden dat rouw niet eeuwig hoef te duren en je na verloop van tijd zal leren omgaan met verdriet. Een van de moeilijkste ervaringen in het leven is het verlies van een dierbare of een geliefde.
-
Een goede uitvaart kan helpen om afscheid te nemen en je verlies te verwerken.
-
Samen een dierbare herdenken kan zó belangrijk zijn. Vorig jaar leidde dat weleens tot ingrijpende beslissingen. Zo ging vroeg op een ochtend in november mijn telefoon.
-
Na de uitvaart is de periode van rouw eigenlijk pas net begonnen. Het verlies is nog heel recent.
-
Je wist dat het moment een keer zou komen, maar nu het er is bijt het nog meer dan verwacht. Na het verlies voelde je jezelf verbonden met iedereen om je heen. Op den duur had je alleen het idee dat je contacten steeds meer afstand begonnen te nemen. Tot het voelde alsof je jouw verdriet alleen nog kon voelen wanneer je alleen was.
-
Eigenlijk wil je dat kinderen zo min mogelijk met de dood te maken hebben. Toch krijgen mensen regelmatig op jonge leeftijd al te maken met de dood. Soms een ver familielid, soms iemand die heel dichtbij staat.
-
Een jong gezin in de bloei van hun leven heeft net hun tweede kind gekregen, maar ze zitten op een donkere wolk. Wat een fijne tijd moet zijn met elkaar als jong gezin, is nu elke dag weer een gevecht en een grote uitdaging.
-
Er waren eens drie bomen. Tijdens een harde storm verloren ze alle drie een tak waarvan ze erg hielden.
-
Een verlies is altijd ingrijpend. Op het moment zelf, waarop schok en onbegrip de boventoon kunnen voeren. Maar zeker ook achteraf: waarna een vaak lang verwerkingsproces van rouw en verlies begint.