De verschillende vormen van rouw bij kinderen
Kinderen kunnen net als volwassenen verschillend reageren op een verlies in hun omgeving. Doordat kinderen vaak nog geen woorden hebben voor hun emoties of hier niet goed mee om kunnen gaan, zijn hun gevoelens vaak moeilijk te peilen. Door kinderen te betrekken in het proces en hierover open te zijn, voorkom je dat kinderen hun gevoelens wegstoppen. Maar hoe werkt het rouwproces bij kinderen eigenlijk precies?
Gedragsveranderingen
Kinderen reageren vaak heel puur en sensitief, wat zich uit in gedragsveranderingen. Ze hebben vaak moeite om te concentreren op school, kunnen moeilijk slapen of willen niet meer eten. Stemmingen kunnen ook snel omslaan. Het ene moment lijkt alles goed te zijn en het andere moment wordt het kind erg angstig, boos of barst het in tranen uit. Een kind kan soms zelfs ’emotieloos’ uit de hoek komen. Ze lijken niet echt stil te staan bij wat er gebeurt of doen ze alsof er niets aan de hand is.
Rouwen in stukjes
Dit is heel normaal gedrag. Rouw bij kinderen gaat in stukjes: ze pakken aan wat ze kunnen en als het genoeg is, switchen ze snel over naar een ander onderwerp. Een gesprek aangaan is moeilijk. Door spel kun je er dan achterkomen wat er in hun hoofd omgaat. Spel is namelijk hun tweede taal, waarmee ze vele gebeurtenissen verwerken.
Reactie op omgeving
Jonge kinderen reageren meestal sterk op emoties en spanningen in hun omgeving. Ze kunnen erg bang en verward raken, omdat ze geen besef hebben van de situatie en niet snappen wat ‘dood’ betekent. Ineens is alles anders en lijkt iedereen verdrietig te zijn. Ondanks dat ze nog geen tijdsbesef hebben, is het toch goed om zo open en concreet mogelijk te zijn over wat er speelt. Betrek het kind bij je emoties en leg uit waarom je verdrietig bent. Het behouden van een vaste structuur en dagelijkse routine van een kind is daarnaast erg belangrijk.
Rouw bij kinderen is anders dan de rouw bij volwassen.
Besef van de dood
Tussen de 6 en 9 jaar begint het bij kinderen te dagen dat de dood definitief en onomkeerbaar is. Het magische denken van kinderen kan dan zorgen voor schuldgevoelens en angst, omdat ze dingen zelf gaan invullen. Creëer daarom ruimte voor vragen en geef aan dat het goed is om gevoelens te delen. Op een begrijpelijke manier uitleggen wat er gebeurt, zonder hierbij te veel details vrij te geven, voorkomt dat het kind zelf wilde fantasieën ontwikkelt.
Rouw bij kinderen
Tieners ervaren meestal heftige gevoelens, die ze op verschillende manieren uitdrukken. Vaak hebben ze behoefte aan afleiding, met name van hun vrienden. Ze kunnen zich gaan afreageren als ze het gevoel hebben dat er geen ruimte is voor hun gevoelens. Kinderen van alle leeftijden moeten het gevoel hebben dat ze met hun gevoelens ergens terecht kunnen en dat ze op je kunnen leunen. Het is dus van belang dat je het verlies zelf ook kunt verwoorden en handelen.
Voor het hele gezin
Ieder mens gaat op een unieke manier om met een verlies, ook al kom je uit hetzelfde gezin. Dat maakt het juist zo lastig. Zeker in deze tijd, waarin helaas niet op een gebruikelijke manier afscheid genomen kan worden. De fysieke afstand maakt het lastiger om een verlies en alle bijbehorende emoties te verwerken. Mensen kunnen die arm om zich heen missen. Het is daarom extra belangrijk dat je een gevoel van vertrouwen en emotionele nabijheid creëert. Rouwbegeleiding voor het hele gezin kan hierbij helpen.
Over De Kinderhoeksteen
Wil je leren hoe je je kind kunt helpen bij het verwerken van verlies en omgaan met rouwgevoelens? Je kunt dan bij Sabina Krijger van De Kinderhoeksteen terecht. Zij is gespecialiseerd in rouw bij kinderen en begeleidt gezinnen bij dit hele proces. Neem daarom contact op om de mogelijkheden te bespreken, zodat je als gezin weer verder kunt.
Specialisten in jouw buurt
-
Rouwen is iets dat meeslepend kan zijn, en het is belangrijk om te begrijpen dat je hier de tijd voor moet nemen. Het is net zo belangrijk om te onthouden dat rouw niet eeuwig hoef te duren en je na verloop van tijd zal leren omgaan met verdriet. Een van de moeilijkste ervaringen in het leven is het verlies van een dierbare of een geliefde. -
Een goede uitvaart kan helpen om afscheid te nemen en je verlies te verwerken. -
Samen een dierbare herdenken kan zó belangrijk zijn. Vorig jaar leidde dat weleens tot ingrijpende beslissingen. Zo ging vroeg op een ochtend in november mijn telefoon. -
Na de uitvaart is de periode van rouw eigenlijk pas net begonnen. Het verlies is nog heel recent. -
Je wist dat het moment een keer zou komen, maar nu het er is bijt het nog meer dan verwacht. Na het verlies voelde je jezelf verbonden met iedereen om je heen. Op den duur had je alleen het idee dat je contacten steeds meer afstand begonnen te nemen. Tot het voelde alsof je jouw verdriet alleen nog kon voelen wanneer je alleen was. -
Eigenlijk wil je dat kinderen zo min mogelijk met de dood te maken hebben. Toch krijgen mensen regelmatig op jonge leeftijd al te maken met de dood. Soms een ver familielid, soms iemand die heel dichtbij staat. -
Een jong gezin in de bloei van hun leven heeft net hun tweede kind gekregen, maar ze zitten op een donkere wolk. Wat een fijne tijd moet zijn met elkaar als jong gezin, is nu elke dag weer een gevecht en een grote uitdaging. -
Er waren eens drie bomen. Tijdens een harde storm verloren ze alle drie een tak waarvan ze erg hielden. -
Een verlies is altijd ingrijpend. Op het moment zelf, waarop schok en onbegrip de boventoon kunnen voeren. Maar zeker ook achteraf: waarna een vaak lang verwerkingsproces van rouw en verlies begint. -
Afscheid nemen van een dierbare is een plotse wending in je leven, die vaak niet te bevatten valt. Het voelt onbegrijpelijk dat degene met wie je zoveel hebt gedeeld, er opeens niet meer is.