De saamhorigheid van een uitvaart

Ik ben iemand van echt. Echte mensen, authentieke mensen. Die zich niet beter voordoen dan ze zijn, maar gewoon: what you see is what you get. Die niet maar de schijn ophouden. En daarom is mijn vak zo mooi! Want in de dagen tussen overlijden en uitvaart is iedereen op z’n ‘echtst’. Het is een verdrietige en daardoor gevoelige tijd. En gevoel kun je niet faken.

Verhoudingen

Ik heb snel door hoe iemand is en hoe de verhoudingen binnen een familie liggen. Na het overlijden van een oudere ouder zijn de inmiddels ruim volwassen kinderen weer meerdere dagen intensief samen. De aloude rollenverdelingen komen weer bovendrijven. Het grappigst en duidelijkst is het als het alleen maar zussen zijn. Dan is er altijd wel een A die dominant is, een B die zich altijd tekortgedaan voelt, en een C die ertussen schippert of een D die heel stil is. Mijn taak is natuurlijk om te zorgen dat niet alles door A wordt bepaald. En dat D ook van zich laat horen.

Voor iedereen

Ik werd eens op dag 3 op de gang aangesproken door een zus die mij apart nam en vertelde wat zij ergens van vond: ‘Ik zeg het even tegen jou, want als we bij elkaar zitten, luisteren ze toch niet naar mij.’ Of zus X, die niet wilde dat zus Y meeging naar de ovenruimte bij het crematorium, omdat zij het zélf eng vond. Beetje mediation van mijn kant loste het gelukkig op: natuurlijk ging Y mee naar de oven zoals ze dat graag wilde. En X was toen gewoon even niet in de buurt. Mijn taak is ten slotte ervoor te zorgen dat iedereen aan z’n trekken komt en een goed gevoel over het afscheid heeft.

‘Het begeleiden van een uitvaart gaat niet altijd van zijn leien dakje.’

Meegaand

Door de heftige gebeurtenis is iedereen toch ook heel meegaand en heel lief voor elkaar. Er wordt veel geduldiger naar elkaar geluisterd dan bij een doorsnee discussie tijdens het kerstdiner. De weduwe die het door de kinderen vlotte doornemen van de regeldingen niet helemaal kan bijhouden, wordt alles rustig vijf keer uitgelegd. De ‘snelle-beslisser-zus’ die lief blijft luisteren als haar ‘twijfel-broer’ maar niet kan beslissen of er zalm of kip op de sandwiches moet (en zucht misschien alleen maar heel even onzichtbaar). De koster die bij een voorbespreking het hele levensverhaal van een weduwnaar en soms ook nog dat van zijn voorouders aanhoort. Hij luistert geduldig.

Impasse

Het gaat natuurlijk niet altijd van een leien dakje. Af en toe kom je even in een impasse. Dan gaan er twee naasten op hun strepen staan. Dan kost het wat meer tijd en moeite om iedereen happy te krijgen. Ik denk aan de twee vriendinnen die graag de golftas van hun fanatiek spelende vriendin naar de afscheidslocatie wilden dragen. Ik moest alles uit de kast halen! Is er nog een tas? (nee, die ene was haar lievelingstas.) De een heen, de ander terug? (nee, alleen heen is belangrijk.) Allebei de helft van de afstand? (Dat dan maar, ja.) Wie het eerste stuk, en wie het tweede? (Pffff…) Chapeau voor die ene die, vlak voordat we gingen lopen, tegen mij zei: ‘Wat een geneuzel. Ze zakt er maar in, met die tas. Laat maar! Ik draag haar schoenen wel.’

Prachtig

Uiteindelijk komen we er altijd uit. Linksom of rechtsom. En aan het eind van de uitvaartdag vond iedereen het prachtig. En de ruzie over de erfenis? Die komt gelukkig later pas. Dan zit mijn werk er al op.

Florien Bausch

Datum: 17 mei 2018