Een afscheid nemen op afstand
Ik krijg een WhatsApp-berichtje van mijn goede vriendin Aafke: ‘Mijn pappie heeft in zijn vakantie met vrienden in Italië een zwaar herseninfarct gehad. Het gaat niet meer goed komen.’
Vakantie
Toon was met zeven wandelvrienden naar Cinque Terre, waar ze genoten van de prachtige omgeving, de kust, dierbare vrienden, wijn, de taal en zo meer. Toon lag op de laatste dag ’s ochtends enorm te snurken, maar was niet wakker te krijgen. Zijn kamergenoot haalde de anderen erbij, waarvan twee arts, en ze kwamen meteen in actie. Per helikopter werd hij afgevoerd naar een ziekenhuis in Genua.
Machteloos
Aafke was zaterdagochtend gebeld door haar moeder. Ze racete naar haar moeder toe en ook haar broer kwam daar. Ze moesten zo snel mogelijk naar Genua toe. Je voelt je machteloos, zo ver weg. Je wil gewoon nú daar zijn. Gelukkig was er nog een vriend van de familie die rap tickets voor ze boekte naar Milaan. Ze nemen spullen mee voor een dag of drie. In het vliegtuig kijken ze elkaar lamgeslagen aan. Het lijkt wel een slechte film!
Afscheid
In Milaan aangekomen hebben ze contact met een van de wandelvrienden die in Genua is. Artsen zijn Toon op dat moment aan het opereren. Ze krijgen een beetje hoop. Maar aangekomen bij het ziekenhuis horen ze dat de operatie niet succesvol was. Hij is stabiel, aan de beademing, maar in coma. En gaat er niet meer uitkomen. Wat een bericht… Ze gaan naar Toon, en Aafke vertelde me later dat ze terugkijkend denkt dat dit het moment was dat ze afscheid nam van haar vader. Ze had toen sterk het gevoel dat hij er al niet meer was.
Mooie verhalen
En dan zit je in een ziekenhuis in Italië, waar geen arts Engels spreekt. De familie wil een gesprek over overplaatsing naar Nederland, maar dat schiet de Italiaanse arts in het verkeerde keelgat. Tact is dus geboden. Ze gaan later naar het dichtstbijzijnde hotel. De twee wandelvrienden die daar ook zijn, overladen Aafke, haar moeder en broer met goede verhalen over hun vakantie met Toon. Dat hij zo ontzettend genoten had de afgelopen week. Dit te horen doet ze goed.
Machteloze situatie
De volgende dag gaan ze weer naar het ziekenhuis. Ze schrikken: Toon houdt veel vocht vast, en de volgende dag nog meer. Het is bizar, maar in Italië doen ze dus niets in zo’n situatie. Ze wachten alleen tot er nóg iets gebeurt: een hartinfarct, nog een propje ergens, of een longontsteking. Van de kerk mag je geen handje helpen.
‘De week van paniek, onmacht, verschillen in taal en normen en waarden was voorbij’
Uitvaart regelen
De familie wil daarom dat Toon snel naar Nederland kan om daar rustig te sterven. En wetend dat hij binnenkort zal sterven, gaan ze ook vast nadenken over de invulling van het afscheid. Aafke belt me over hun plannen, en ik ga met de echtgenoten van haar en haar broer langs bij locaties om te kijken of dat past bij hun ideeën. Fijn om wat te kunnen doen!
Overplaatsing
Op maandag hoopt de familie knopen te kunnen doorhakken in het ziekenhuis. Er is in ieder geval gesproken met artsen in Nederland, en als Toon stabiel blijft, mag hij vervoerd worden. ‘Wanneer?’ is alleen nog de grote vraag. De volgende dag komt het verlossende woord: ze gaan donderdag naar huis. De moeder van Aafke zal samen met Toon mee naar Nederland vliegen, en Aafke en haar broer gaan er via Milaan achteraan.
Herinneringen
Woensdag, wachtdag. Ze vluchten Genua uit, richting Cinque Terre, halen herinneringen op en praten over hoe vreselijk het is, wat er nu gebeurd is. Maar vooral ook hoe gelukkig ze zijn met de jaren die ze met hem en van hem hebben mogen meegenieten.
In Nederland
Donderdag. Het gaat nog bijna mis. Eerst is het vervoer van Toon te laat. Dan mag Aafkes moeder ineens niet mee. Er wordt gebeld met Nederland, en dan wordt het toch geregeld, weliswaar met een andere vervoerder. En door deze vertraging missen Aafke en haar broer ook nog bijna hun vliegtuig. Gelukkig komt iedereen ongeveer tegelijk aan in Nederland. De artsen hier bestuderen het dossier nog een keer goed en onderzoeken Toon nog eens.
Pijnloos inslapen
Vrijdag spreekt de familie de artsen. Die zijn het er unaniem over eens dat er geen reden is waarom er nog langer gewacht zal worden met de volgende stap: Toon van de beademing afhalen en hem rustig en pijnloos te laten inslapen. Aldus geschiedt, diezelfde dag.
Bijzondere week
Bijna een week na het zware herseninfarct in Italië overlijdt hij. Een week van paniek, onmacht, door afstand, verschillen in taal en normen en waarden. Maar vooral ook een bijzondere week, die Aafke, haar moeder en broer in Italië hadden, zo intens met elkaar.
Prachtig afscheid
Het afscheid werd prachtig, zoals ze het al bedacht hadden. Iedereen kreeg een ‘bidprentje’ mee naar huis met een spreuk van Pooh die zo goed bij Toon paste: ‘Om gelukkig te worden, volg je je gevoel!’
Florien Bausch
Specialisten in jouw buurt
-
Wanneer het einde van het leven nadert, kunnen gedachten over de eigen uitvaart naar de oppervlakte komen. Hoewel dit onderwerp voor velen gevoelig is, is het van groot belang om uw wensen duidelijk vast te leggen en te bespreken met uw naasten. -
We verzekeren ons voor van alles en nog wat en over de ene verzekering denken we liever net wat langer na dan de andere. Toch denken en praten we liever nog niet altijd over een uitvaartverzekering. Ook al praten we er niet veel over, zo’n 70 procent van de Nederlanders heeft een uitvaartverzekering afgesloten. -
Heb jij weleens nagedacht over rouwvervoer? Meestal wordt een rouwauto gebruikt om de overledene naar de laatste rustplaats te vervoeren, maar er zijn nog zoveel meer mogelijkheden. -
Een groene uitvaart: waarom zou je daar, wanneer je altijd milieubewust leeft en duurzame keuzes maakt, niet voor kiezen? Er zijn veel mogelijkheden om de impact van jouw afscheid op het milieu zo klein mogelijk te maken. -
Ooit heb je er eentje afgesloten: een uitvaartverzekering. Maar weet je eigenlijk (nog) wel voor welke soort verzekering je hebt gekozen? -
Ieder mens is uniek en waarom zou iedere uitvaart daarom ook niet uniek zijn? Waar vroeger ‘standaard’ nog de norm was, mag een uitvaart nu bijzonder zijn. Passend bij de persoon die is overleden. -
Als afscheidsfotograaf kan ik jou heel goed vertellen waarom je als nabestaande een afscheid moet laten vastleggen, maar het is nog beter als je hoort wat andere nabestaanden hiervan vinden. De mensen die al eerder de keuze hebben moeten maken om het afscheid van hun dierbare te laten fotograferen. Want dat is het natuurlijk. Al krijg ik ook wel eens de vraag waarom je zoiets triests zou laten fotograferen. -
Kinderen en rouw. Dat zijn twee begrippen die je het liefst niet naast elkaar ziet staan. Kinderen zouden een onbezorgde jeugd moeten hebben en daar hoort de dood, en dus ook rouw, niet in thuis. -
Hoe vaak beginnen we in ons leven niet aan iets nieuws? We willen allemaal weleens iets anders of zijn toe aan iets nieuws. Soms is die drang zó sterk dat er echt iets móét veranderen en er een frisse wind door je leven moet waaien, omdat het plezier of de passie uit je leven verdwenen is. -
Wanneer je de wens hebt om na je dood begraven te worden, kun je kiezen voor een algemene begraafplaats, maar ook voor een natuurbegraafplaats. Bij een algemene begraafplaats is er een bepaalde looptijd waarin je graf in stand wordt gehouden.