
De laatste ademtocht. En dan?
Het is volop zomer en ik fiets over de hei, hier in ’t Eemland. Wat is het toch mooi hier! Ik denk terug aan die keer, nu een paar maanden geleden: ook tóén fietste ik over de hei. Een flauw lentezonnetje deed zijn best om door de wolken heen te breken. Mijn mobiel ging over. Mopperend zette ik mijn fiets aan de kant en haalde mijn telefoon uit mijn handtas tevoorschijn. Wie belt mij nu, tijdens dit zo diep gekoesterde momentje voor mezelf?
Vreselijk nieuws
Het is het tehuis (nou ja, tegenwoordig heet dat heel vriendelijk ‘woonzorgcentrum’) waar mijn moeder woont. ‘Met Monique, van de afdeling Avondzon. Ik heb slecht nieuws voor u.’ Het bleek dat moeder tijdens het koffiedrinken onwel was geworden. Ze was nog gereanimeerd, maar het mocht helaas niet baten. Twintig minuten geleden was zij overleden. Ik keek op mijn horloge en noteerde dat het 11.10 uur was. Waarom had ik niet gevoeld dat mijn moeder stierf, om 10.50 uur? Hoe kon dat? Ik had altijd zo’n hechte band met haar.
Gestopt met leven
Ik reageer verdwaasd; zeg dat ik eraan kom. Van de kinderen woon ik het dichtst bij moeder. Ik draai mijn fiets om, rijd dezelfde weg terug en zie twee honden spelen. Mijn moeder is gestopt met ademen. Zij is dood. Het leven gaat voor iedereen door, maar even niet voor mij. Ik heb watten in mijn hoofd, steek de straat over zonder goed uit te kijken, wat mij op gefoeter van de bestuurder van een auto komt te staan. De zon verdwijnt nu echt achter de wolken…
Klein & hopeloos
Ik zet mijn fiets neer bij de ingang van het tehuis (hoe vaak heb ik hier mijn fiets al neergezet?) en loop door de mij zo vertrouwde gangen naar moeders kamer. De medewerkers hebben haar inmiddels netjes op bed neergelegd. De arts van het tehuis heeft de dood al vastgesteld en de benodigde papieren ingevuld. Och, moeder toch. Wat lig je daar nu klein en hulpeloos. Ik neem je gezicht in mijn handen en kus zachtjes je voorhoofd. Je bent nog warm. Van verre hoor ik Monique aan mij vragen of ik mijn broers al heb ingelicht. Nee, dus. Corry, de collega van Monique, schenkt mij een kop koffie in. Ik ga zitten en bel mijn beide broers.
Ontdaan
Mijn broers en één schoonzus komen naar het tehuis. Met z’n vieren zitten we bij moeder. Ontdaan, uit het veld geslagen, amper beseffend wat er is gebeurd. Monique haalt ons uit de verdoving: ‘Welke uitvaartondernemer gaan jullie bellen?’ Ja, natuurlijk, een uitvaartondernemer.
De uren die volgen zijn rampzalige uren. Welke uitvaartondernemer zou moeder gewild hebben? Na enig overleg besluiten wij, de kinderen, uitvaartondernemer X te bellen.
Het afscheid van moeder is een mooi, waardig en ‘warm’ afscheid geworden
Vele vragen
‘Wilt u dat uw moeder thuis op bed, in de kist of in het uitvaartcentrum wordt opgebaard?’ Nooit over nagedacht. Die vragen zullen wij beantwoorden tijdens het gesprek met de uitvaartverzorger, die gelukkig snel kan komen. Deze vraag is echter slechts het startsein voor meer, veel meer vragen, waarop wij het antwoord schuldig moeten blijven.
Chaos
O, ma, hadden we maar zaken met je besproken. Hadden we maar …, maar dat hadden we niet en dus tastten wij volledig in het duister. Waar opbaren, hoe opbaren? Welke kleding? Wel condoleance, geen condoleance? Wel of geen kaarten met uitnodiging of kaarten achteraf misschien? Een rouwadvertentie in de krant? Begraven of toch cremeren? Maar wat doen we dan met de as? Is er geld? Zijn er uitvaartpolissen? Muziek? Teksten? Bloemen, ja of nee? Welke bloemen dan? Sprekers? Of zou moeder willen dat wij een toost uitbrengen met een glaasje rode wijn? Voor ons gevoel is de chaos compleet.
Keuzes
Het afscheid van moeder is een mooi, waardig en ‘warm’ afscheid geworden, maar wat had het veel voeten in de aarde. Mijn eigen ideeën over mijn uitvaart heb ik inmiddels op papier gezet, enerzijds omdat ik graag een afscheid wil dat bij mij past, anderzijds zeker ook omdat ik mijn kinderen niet wil belasten met het namens mij moeten maken van keuzes.
-
Als je jong bent, denk je meestal niet veel na over de dag waarop je je laatste adem uitblaast. Voor de meeste mensen is het opbouwen van hun leven een grotere prioriteit dan het afbouwen ervan. Dat is volkomen logisch, maar toch is het verstandig om eens te kijken of je je zaken goed geregeld hebt.
-
De dood is onlosmakelijk verbonden met het leven, maar we denken er liever niet te veel over na. We schuiven dat onderwerp meestal ver voor ons uit.
-
Wanneer het einde van het leven nadert, kunnen gedachten over de eigen uitvaart naar de oppervlakte komen. Hoewel dit onderwerp voor velen gevoelig is, is het van groot belang om uw wensen duidelijk vast te leggen en te bespreken met uw naasten.
-
We verzekeren ons voor van alles en nog wat en over de ene verzekering denken we liever net wat langer na dan de andere. Toch denken en praten we liever nog niet altijd over een uitvaartverzekering. Ook al praten we er niet veel over, zo’n 70 procent van de Nederlanders heeft een uitvaartverzekering afgesloten.
-
Heb jij weleens nagedacht over rouwvervoer? Meestal wordt een rouwauto gebruikt om de overledene naar de laatste rustplaats te vervoeren, maar er zijn nog zoveel meer mogelijkheden.
-
Een groene uitvaart: waarom zou je daar, wanneer je altijd milieubewust leeft en duurzame keuzes maakt, niet voor kiezen? Er zijn veel mogelijkheden om de impact van jouw afscheid op het milieu zo klein mogelijk te maken.
-
Ooit heb je er eentje afgesloten: een uitvaartverzekering. Maar weet je eigenlijk (nog) wel voor welke soort verzekering je hebt gekozen?
-
Ieder mens is uniek en waarom zou iedere uitvaart daarom ook niet uniek zijn? Waar vroeger ‘standaard’ nog de norm was, mag een uitvaart nu bijzonder zijn. Passend bij de persoon die is overleden.
-
Als afscheidsfotograaf kan ik jou heel goed vertellen waarom je als nabestaande een afscheid moet laten vastleggen, maar het is nog beter als je hoort wat andere nabestaanden hiervan vinden. De mensen die al eerder de keuze hebben moeten maken om het afscheid van hun dierbare te laten fotograferen. Want dat is het natuurlijk. Al krijg ik ook wel eens de vraag waarom je zoiets triests zou laten fotograferen.
-
Kinderen en rouw. Dat zijn twee begrippen die je het liefst niet naast elkaar ziet staan. Kinderen zouden een onbezorgde jeugd moeten hebben en daar hoort de dood, en dus ook rouw, niet in thuis.