Uitvaarten: 8 dingen die je niet wist
Uitvaarten zijn waarschijnlijk geen standaard gespreksonderwerp als je met familie aan tafel zit. En ook op een verjaardag durft niet iedereen zomaar te beginnen over afscheidswensen. Maar als funeral planner kan ik je inmiddels wel vertellen, dat het niet zo eng is als het lijkt, deze gesprekken over de dood en het afscheid.
Nu ik vijf jaar ervaring heb als uitvaartbegeleider, kan ik alvast wel een paar wetenswaardigheden met je delen:
1. Het gaat niet over afsluiten
De dichter Rumi schreef: ‘The wound is the place where the light enters you’. Ik zie een uitvaart als ‘het licht’ en krijg kriebels als ik mensen de term ’afsluiting’ hoor gebruiken, wanneer ze het over een uitvaart hebben. Ik ben absoluut geen rouwexpert, maar uitvaarten gaan wat mij betreft meer over blootstellen en accepteren. De wond zal, misschien uiteindelijk, helen. De complexe lagen van gevoelens die komen kijken bij een afscheid, kunnen niet worden ‘afgesloten’ en gaan ook niet per se ‘over’.
2. Je hoeft niet failliet te gaan als je een betekenisvol afscheid wilt organiseren
Als ik mensen vertel dat ik uitvaarten op maat organiseer, denken ze al snel dat er automatisch bakken met geld worden uitgegeven (en verdiend). ‘Op maat’ is niet hetzelfde als ‘duur’. Vrienden kunnen zelf taarten bakken voor de taartentafel, we kunnen de loods van zijn boot gebruiken als locatie voor de ceremonie en iedereen neemt zijn eigen stoel mee. Er zijn 1001 manieren om creatief om te gaan met het op maat maken van een afscheid. Laat je niet afschrikken: jij bepaalt waaraan geld wordt uitgegeven en waaraan niet.
3. Een begrafenis is niet altijd een begrafenis
Je hoort vaak de term ‘begrafenis’ als men het heeft over een uitvaart. Een uitvaart is het afscheid van een persoon en die bestaat meestal uit een afscheidsceremonie, gevolgd door een crematie of begrafenis. De uitspraak ‘Ik ga naar een begrafenis’ klopt dus vaak niet. Je gaat naar een uitvaart; dat is altijd correct.
Uitvaarten zijn geen standaard gespreksonderwerpen die je zomaar deelt aan de keukentafel
4. Er zijn geen regels
Dit is voor mij persoonlijk een heel fijne en ik kan het niet vaak genoeg zeggen als ik de vraag ‘Mag dat wel?’ krijg. Ja, dat mag! Als we het over uitvaarten hebben, mag eigenlijk alles. Er is geen fout of goed. Wat de een troost brengt, zal de ander irritatie en spanning brengen. De mooiste uitvaarten zijn de uitvaarten die een reflectie zijn van wie de overleden persoon is geweest. Een mooie, authentieke uitvaart mag modern of traditioneel zijn, met vaste afspraken of juist losjes, informeel of formeel. Het kan luchtigheid geven en er mag worden gelachen, je mag zingen en verhalen vertellen, je mag stil zijn en luidruchtig. Doe maar; het mag echt.
5. Er mag worden geklapt
Waarom hebben we met elkaar bepaald dat je na een prachtig concert of optreden wel gaat klappen en bij een afscheid niet? Zoals wel meer gebruiken die blijven hangen, is dit een hardnekkige. Hoewel, bij jongeren merk ik dat ze steeds vaker durven te laten zien dat ze het prachtig vonden. Dus laat die handjes maar gaan. Soms is applaus juist erg gepast.
6. God hoeft niet te worden uitgenodigd
Maar hij/zij mag wel komen, als je dat wilt. Een afscheid hoeft niet per definitie religieus te zijn. Waarom? Nabestaanden hebben misschien helemaal geen binding (meer) met de kerk of de groep nabestaanden is een mix van leden uit diverse religieuze stromingen. Voor zulke situaties zijn er eigentijdse dominees en pastors die de ceremonie kunnen leiden zonder het woord ‘God’ te noemen. Er zijn getrainde sprekers van het Humanistisch Verbond en ritueelbegeleiders, die na gesprekken met de familie de ceremonie kunnen vormgeven. De betere uitvaartondernemers hebben ook de skills om een ceremonie te leiden en voelen aan wat wel en wat niet bij deze familie past. Ook een lid of goede vriend van de familie kan, met hulp van de uitvaartondernemer, de rol van ceremoniemeester vervullen. Ook hier geldt dus: alles kan en mag.
7. Je zult je de ceremonie herinneren
Maya Angelou zei: ‘People will forget what you said, people will forget what you did, but people will never forget how you made them feel.’ Misschien weet je niet meer wie er naast je zat, welke kleur de bloemen hadden en of de kist nu blank of donker gelakt was, maar je zult altijd weten hoe je je op dat moment voelde. Dus neem de tijd om te bedenken hoe het het voor jou goed zou voelen en doe het goed. Dit afscheid kan tenslotte maar één keer.
8. Je bent vrij om te kiezen
Je mag zelf kiezen wie het afscheid gaat begeleiden. Geen verzekeraar of locatie kan jou verplichten om in zee te gaan met de ‘eigen uitvaartverzorgers’. Dus vraag bekenden of zij iemand kunnen aanbevelen. Kijk online om te zien wie jou bevalt. Je kiest iemand die in een bijzondere en kwetsbare week veel om jou heen zal zijn. Zorg ervoor dat het een passende keuze is.
Eva de la Mar
Specialisten in jouw buurt
-
We verzekeren ons voor van alles en nog wat en over de ene verzekering denken we liever net wat langer na dan de andere. Toch denken en praten we liever nog niet altijd over een uitvaartverzekering. Ook al praten we er niet veel over, zo’n 70 procent van de Nederlanders heeft een uitvaartverzekering afgesloten. -
Als afscheidsfotograaf kan ik jou heel goed vertellen waarom je als nabestaande een afscheid moet laten vastleggen, maar het is nog beter als je hoort wat andere nabestaanden hiervan vinden. De mensen die al eerder de keuze hebben moeten maken om het afscheid van hun dierbare te laten fotograferen. Want dat is het natuurlijk. Al krijg ik ook wel eens de vraag waarom je zoiets triests zou laten fotograferen. -
Hoe vaak beginnen we in ons leven niet aan iets nieuws? We willen allemaal weleens iets anders of zijn toe aan iets nieuws. Soms is die drang zó sterk dat er echt iets móét veranderen en er een frisse wind door je leven moet waaien, omdat het plezier of de passie uit je leven verdwenen is. -
Op een zonovergoten, windstille middag draait mijn collega Rep de zilvergrijze rouwauto de parkeerplaats op achter de school. -
Ria overleed 14 weken na de diagnose ‘alvleesklierkanker’. Zij was toen 71 jaar en zelf een half jaar weduwe van haar Leo. De diagnose kwam als een mokerslag aan, maar sloeg haar niet uit het veld. -
Je bent een naaste verloren en zij, of jullie, hebben gekozen voor een natuurbegraafplaats. Een mooie plek om begraven te worden en een plek waar je de overledene ook nog vaak kunt bezoeken. Met de jaargetijden zal de omgeving rondom het graf veranderen. -
Zachte pianoklanken komen me tegemoet wanneer ik naar de woonkamer loop. Als ik binnenkom, sterven de laatste klanken weg. Ze staat op en geeft me een hand. -
Wat beweegt iemand om een andere carrièrerichting in te slaan en uitvaartondernemer te worden? -
Samen een dierbare herdenken kan zó belangrijk zijn. Vorig jaar leidde dat weleens tot ingrijpende beslissingen. Zo ging vroeg op een ochtend in november mijn telefoon. -
Om er zeker van te zijn dat je later de uitvaart krijgt die je wenst, is het goed om een verzekering af te sluiten. Een uitvaartverzekering zorgt er ook voor dat je nabestaanden zo min mogelijk omkijken hebben naar het regelen van de begrafenis of crematie. Het is voor hen al moeilijk genoeg om een familielid of partner te verliezen.