‘Hij koos voor euthanasie’
Er is een groot verschil tussen opgeven en weten wanneer het genoeg is geweest’. Dat was de tekst op de scheurkalender die in de woonkamer hing van de man van wie ik de uitvaart begeleidde. Sjon was 64 en ongeneeslijk ziek.’ Aan het woord is uitvaartverzorger Bram, die deze editie weer een kijkje in de keuken geeft.
Euthanasie
‘Sjon koos voor euthanasie. Hoewel hij steeds verder achteruitging, wilde hij zijn dood zo lang mogelijk uitstellen. Van tevoren had hij gezegd: ‘Ik wil niet op een ziekenhuisbed hoor, en verzorgd worden omdat ik niets meer zelf kan daar doe ik ook niet aan’. Inmiddels lag hij op een ziekenhuisbed én werd hij intensief verzorgd. Hij leefde al 19 maanden langer dan verwacht. Maar op een gegeven moment was er geen uitstel meer mogelijk. Op de dag dat hij uiteindelijk ervoor koos om de euthanasie te laten plaatsvinden, stond deze tekst op de scheurkalender. Heel toevallig en toepasselijk.’
Onderdeel van het gezin
‘Zijn familie zei me achteraf: ‘Het was net alsof je die week onderdeel was van ons gezin. Toen ik bij het gezin arriveerde toen het gebeurd was, werd ik ontvangen in een rustige sfeer. Natuurlijk was er verdriet, maar doordat zij al een tijdje wisten dat de dood van Sjon eraan zat te komen, hadden ze ook berusting gevonden. Er was voor hen ruimte om herinneringen aan hem op te halen, een grapje, met elkaar te praten. En praten, dat moest er sowieso.’
‘Er is een groot verschil tussen opgeven en weten wanneer het genoeg is geweest’
Uitvaart
‘Sjon vond het denken aan zijn eigen uitvaart te confronterend, en wilde graag dat zijn familie het regelen voor hun rekening zou nemen. Samen met de zoon van Sjon heb ik een presentatie gemaakt: een mozaïek met mooie muziek en familiefoto’s. Het beeld dat ik toen optekende van Sjon, klopte met het ‘uitstellen’: zo met zijn biertje en zijn sjekkie op die foto’s en Racoon en Ilse DeLange op de achtergrond leek hij een echte levensgenieter.’
Kinderen betrekken
‘Iets wat ik in het algemeen aanraad, is om de kinderen zoveel mogelijk bij het afscheid en de uitvaart te betrekken. Zo kunnen zij vertrouwd raken met levensthema’s als de dood en rouw. Het is misschien lastig, maar het is het beste om eerlijk te zijn door uit te leggen: ‘Opa is dood, hij komt niet meer terug.’ Het willen verzachten door te zeggen dat hij in een heel diepe slaap is, werkt alleen maar averechts: dan durven ze straks niet meer te gaan slapen. Sjon was gek op zijn kleinkinderen, en zij op hem. Het idee om de kleinkinderen tijdens de afscheidsdienst een kaars aan te laten steken, was iets dat ikzelf heb voorgesteld. Het branden van kaarsen is een mooi symbool: iets wat altijd licht en warmte biedt.’
Grootste waardering
‘De kinderen die de kaarsen aanstoken, de muziek die zo goed bij Sjon paste en het mooie beeld dat tijdens de dienst was te zien, zorgden samen voor een mooi, passend afscheid. Dat vond de betrokken familie ook: van hen ontving ik naderhand een megagrote plantenbak als bedankje. Een grotere waardering kun je niet krijgen.’
Specialisten in jouw buurt
-
Als je jong bent, denk je meestal niet veel na over de dag waarop je je laatste adem uitblaast. Voor de meeste mensen is het opbouwen van hun leven een grotere prioriteit dan het afbouwen ervan. Dat is volkomen logisch, maar toch is het verstandig om eens te kijken of je je zaken goed geregeld hebt. -
De dood is onlosmakelijk verbonden met het leven, maar we denken er liever niet te veel over na. We schuiven dat onderwerp meestal ver voor ons uit. -
Wanneer het einde van het leven nadert, kunnen gedachten over de eigen uitvaart naar de oppervlakte komen. Hoewel dit onderwerp voor velen gevoelig is, is het van groot belang om uw wensen duidelijk vast te leggen en te bespreken met uw naasten. -
We verzekeren ons voor van alles en nog wat en over de ene verzekering denken we liever net wat langer na dan de andere. Toch denken en praten we liever nog niet altijd over een uitvaartverzekering. Ook al praten we er niet veel over, zo’n 70 procent van de Nederlanders heeft een uitvaartverzekering afgesloten. -
Heb jij weleens nagedacht over rouwvervoer? Meestal wordt een rouwauto gebruikt om de overledene naar de laatste rustplaats te vervoeren, maar er zijn nog zoveel meer mogelijkheden. -
Een groene uitvaart: waarom zou je daar, wanneer je altijd milieubewust leeft en duurzame keuzes maakt, niet voor kiezen? Er zijn veel mogelijkheden om de impact van jouw afscheid op het milieu zo klein mogelijk te maken. -
Ooit heb je er eentje afgesloten: een uitvaartverzekering. Maar weet je eigenlijk (nog) wel voor welke soort verzekering je hebt gekozen? -
Ieder mens is uniek en waarom zou iedere uitvaart daarom ook niet uniek zijn? Waar vroeger ‘standaard’ nog de norm was, mag een uitvaart nu bijzonder zijn. Passend bij de persoon die is overleden. -
Als afscheidsfotograaf kan ik jou heel goed vertellen waarom je als nabestaande een afscheid moet laten vastleggen, maar het is nog beter als je hoort wat andere nabestaanden hiervan vinden. De mensen die al eerder de keuze hebben moeten maken om het afscheid van hun dierbare te laten fotograferen. Want dat is het natuurlijk. Al krijg ik ook wel eens de vraag waarom je zoiets triests zou laten fotograferen. -
Kinderen en rouw. Dat zijn twee begrippen die je het liefst niet naast elkaar ziet staan. Kinderen zouden een onbezorgde jeugd moeten hebben en daar hoort de dood, en dus ook rouw, niet in thuis.