Ben jij bang voor de dood?

Tijd voor een filosofisch dilemma. Welke levensinstelling maakt je het meest gelukkig: leven alsof elke dag de eerste is, of leven alsof elke dag de laatste is?

Niet willen denken aan de dood

Misschien kies jij net als de meeste andere mensen voor de eerste optie. Grote kans dat leven alsof elke dag de laatste is je teveel aan de dood doet herinneren, en je hier zelfs rillingen of een droge keel van krijgt. Vlug, snel weer aan iets anders denken. De dood is in de westerse samenleving onze grootste vijand. Met anti-aging behandelingen tot honderden onderzoeken naar een levensverlengende pil proberen we haar al járenlang te bestrijden. Tot nu toe zonder succes. Maar hoe erg is dat eigenlijk?

De dood is geen onderwerp waar je makkelijk over praat

De andere kant

Want je kunt het ook van de andere kant bekijken. De zekerheid dat je een keer doodgaat, kun je namelijk óók gebruiken om je leven zo mooi en intens mogelijk te leven. Door je te verzoenen met de dood, die er hoe dan ook óóit zit aan te komen, wordt zij geen onderwerp dat de stemming niet verpest, maar juist verhoogt. Door te kunnen denken over de eindigheid van je leven en hier met anderen over te praten, krijgt je leven meer betekenis. Kleine strubbelingen, zoals die twee overtollige kilo’s op je heupen of die rare opmerking van je schoonmoeder, laat je minder je leven bepalen. Je gaat eerder de dingen doen die voor jou van wezenlijk van belang zijn: éindelijk voor jezelf beginnen, meer tijd vrij maken om leuke dingen te doen met iedereen van wie je houdt, een boek schrijven, of toch die cursus buikdansen doen. En als je dan op je sterfbed ligt, heb je misschien spijt van wat je allemaal wél hebt gedaan, in plaats van wat je niet hebt gedaan.

Controverse

Bram Kuipers maakt in zijn werk als uitvaartbegeleider ook regelmatig de andere kant van de medaille mee: mensen die juist niet bang zijn voor de dood. Bram: ‘Euthanasie is een onderwerp waar veel controverse over bestaat. Maar heel langzaam wordt het taboe doorbroken. Dat merk ik bijvoorbeeld aan het toenemende aantal euthanasiegevallen van wie ik de uitvaart mag begeleiden. Om eerlijk te zijn moest ik heel erg aan het feit wennen dat er mensen zijn die hun leven als ‘voltooid’ beschouwen, en daar ook naar handelen. Ik blijf ook maar een mens! Maar door uitgebreid in gesprek te gaan en hen te leren kennen, heb ik zeker begrip gekregen voor hun situatie.’

Opvallend luchtig

‘Die gesprekken met mensen die kiezen voor euthanasie verlopen opvallend luchtig. Zij hebben berusting gevonden, en zijn niet bang voor de dood. Natuurlijk is er verdriet, maar er is meestal ook ruimte voor een grapje. Ze hebben vaak al goed kunnen nadenken over hoe ze hun dienst willen inrichten. In de vorige edities vertelde ik over Sjon en Aga, twee personen die hun leven als ‘voltooid’ beschouwden, en beide een hartverwarmende dienst hadden. Voor iedereen die rillingen krijgt bij het denken aan de dood, is het levensmotto van Aga van toepassing: ‘Het leven is mooi. Vier het en geniet ervan.’

Datum: 19 december 2018