rouwen

Rouwen op verschillende leeftijden: hoe help je je kind?

Het rouwproces na een zelfdoding steekt complex in elkaar. Vanwege de schokkende en veelal onbegrijpelijke gebeurtenissen en gevoelens kunnen kinderen al snel vastlopen in het verwerkingsproces. Als ouder wil je je kind natuurlijk zo goed mogelijk helpen om hiermee om te gaan. Hoe een kind reageert op een verlies door zelfdoding is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder leeftijd en ontwikkelingsniveau. Het is daarom goed om te begrijpen hoe kinderen rouwen op verschillende leeftijden.

Verschillende rouwreacties

In het rouwproces na zelfdoding zijn veel rouwreacties normaal. Zowel jonge als oudere kinderen vinden het meestal lastig om over hun gevoelens te praten. Ze hebben nog niet de ervaring en tools ontwikkeld om met hun gevoelens om te gaan, wat zich vertaalt in lastig gedrag of problemen op school.

Lange nasleep

Omdat kinderen in stukjes rouwen, heeft het rouwproces meestal een lange nasleep. Naast het gemis van de overledene, kunnen er andere omstandigheden meespelen die het verwerkingsproces bemoeilijken. Hoe is het bijvoorbeeld gebeurd, hoe is het kind geconfronteerd met het nieuws, wat ging eraan vooraf, hoe reageert de omgeving en hoeveel steun is er?

Uitstel van verwerking

Voor jonge kinderen zijn de omstandigheden bij een zelfdoding vaak niet direct duidelijk. Hoe ouder het kind wordt, hoe meer het besef groeit. Er bestaat daarom een grote kans dat problemen op latere leeftijd terugkeren, omdat het verwerkingsproces onvolledig is. Op latere leeftijd kunnen dan andere gevoelens de kop opsteken en gaat het kind steeds meer vragen stellen.

In het rouwproces na zelfdoding zijn veel rouwreacties normaal

Gevolgen op de lange termijn


Als ouder is het dus logisch om je zorgen te maken. Wat zijn de gevolgen op de lange termijn en hoe kun je dit zo goed mogelijk voorkomen? Ongeveer een op de vijf kinderen ontwikkelt later psychische problemen zoals depressie, angststoornissen en suïcidaliteit. Het kind loopt een grotere kans op een laag zelfvertrouwen en sociaal-emotionele problemen. Ze gaan bijvoorbeeld vaker nieuwe contacten uit de weg en hebben negatieve gedachten over zichzelf, anderen of de toekomst.

Gecompliceerde rouw


Daarnaast kan er gecompliceerde rouw optreden. Het kind kan dan niet meer goed functioneren door een stilstand in de rouwverwerking. Gevoelens als neerslachtigheid, prikkelbaarheid en lusteloosheid nemen niet af zoals bij een normaal rouwproces. Het verdriet neemt zo de overhand, dat het niet lukt om het te verwerken en een plekje te geven.

Vertrouwde omgeving


Een vertrouwde omgeving is hierbij erg belangrijk. Structuur en een open en eerlijke communicatie vanuit de ouder geven het kind houvast nadat er een stuk zekerheid en veiligheid wegvalt. Jonge kinderen kunnen snel angstig of verward raken. Er is daarom veel geduld en geruststelling van de ouder nodig, door dingen te herhalen en op hun niveau uit te leggen. Oudere kinderen trekken zich vaak terug, terwijl ze eigenlijk meer aandacht en troost nodig hebben.

Mijdgedrag


Kinderen doen vaak alsof er niets aan de hand is, omdat ze hun ouders niet willen belasten. Ze kunnen zich onbegrepen voelen en denken dat niemand kan helpen. Of ze vermijden herinneringen, situaties en gedachten aan de overledene, omdat ze het verdriet niet durven toe te laten. Als er na een jaar nog sprake is van mijdgedrag of een teruggang in de ontwikkeling, is het goed om hierin begeleiding te zoeken.

Uiting van rouw


Vanwege het stigma en het taboe omtrent zelfdoding, is het vaak lastig om erover te praten en steun te vinden. Praten met iemand die het proces van pijn en verdriet begrijpt, kan dan veel betekenen. Voor veel kinderen kan het bovendien fijn zijn om hun gevoelens te uiten bij iemand die verder van zich af staat. Aan de hand van mijn persoonlijke én professionele ervaring help ik deze kinderen graag om een uiting van hun rouw te vinden. Bijvoorbeeld door te schrijven, tekenen of spelen.

Datum: 28 oktober 2020