Wat gebeurt er in een getraumatiseerd brein?
Het fenomeen ‘trauma’ (en de daaruit volgende stress) komt helaas vaker voor dan velen denken. Toch worden mensen die ermee te maken hebben nog vaak slecht begrepen. Een groep studenten uit Islington (Groot-Brittannië) zette zich in om op een creatieve manier meer begrip te creëren voor trauma en stress. In samenwerking met SoapBox Youth Centre maakten zij een nummer waarin veel duidelijk wordt over wat er precies in een getraumatiseerd brein gebeurt.
Clip en tekst
In onderstaande tekst lees je de (vertaalde) songtekst. Klik hier om de clip zelf te bekijken en te beluisteren. De vertaling is op verzoek van Renata Schoneveld verzorgd door ForYou Media.
Stress in het brein
We hebben stress nodig, het roept op tot actie, zodat wanneer we bedreigd worden, we niet in de problemen komen. Door stress kiezen we voor vechten, vluchten of verstarren, maar we moeten wel adequaat reageren. Bij onheil raken onze lagere hersenen in paniek. De bovenste hersenfunctie brengt beheersing terug, zodat we er weer tegenaan kunnen. Maar trauma verstoort de krachten die ons beheersen. Het helpt als we een manier kunnen vinden om onze impulsen te kalmeren.
Als iets kokendheet is of ik word aangevallen door een beer, reageer ik instinctief: snel wegwezen hier! Je handelt bij nood, zonder erover na te denken. Maar ergens in je brein weet je toch een reactie te bedenken. Met name het onderste deel, wat de amygdala heet, luidt het alarm in tijden van onzekerheid. In de middenhersenen beïnvloeden herinneringen de amygdala, die bij vergelijkbare situaties getriggerd wordt.
De onderste hersenen regelen automatisch hoe we reageren, daar gaat geen denkproces mee gepaard, waardoor deze reactie langer duurt. Het zijn signalen vanuit de zenuwen, impulsen waarmee je niet kunt redeneren: als er iets op je afkomt, duik je weg of wijk je uit. Wanneer eerdere ervaringen de hersenen hebben beïnvloed, ontstaan reacties door de achtergebleven herinneringen. Omdat we eerder dreiging hebben gevoeld, dragen we dat mee in nieuwe situaties. Ons brein vertelt ons om te ontsnappen of op strijd voorbereid te zijn.
We hebben stress nodig, het roept op tot actie, zodat wanneer we bedreigd worden, we niet in de problemen komen. Door stress kiezen we voor vechten, vluchten of verstarren, maar we moeten wel adequaat reageren. Bij onheil raken onze lagere hersenen in paniek. De bovenste hersenfunctie brengt beheersing terug, zodat we er weer tegenaan kunnen. Maar trauma verstoort de krachten die ons beheersen. Het helpt als we een manier kunnen vinden om onze impulsen te kalmeren.
Bovenin zit het slimme brein, het deel dat de cortex heet. Het logische, probleemoplossende deel van het brein dat dichtbij voorhoofd zit. Het analyseert de omgeving en de gevoelens van anderen. Het integreert ervaringen en stelt vast wat ze betekenen. De amygdala zendt signalen en stress uit naar de cortex, die de bedreigingen verwerkt, erop reflecteert en ze beoordeelt, hopend op een passende reactie bij de juiste context. Maar soms raakt de verbinding verbroken, met schadelijke effecten.
Het fenomeen ‘trauma’ komt vaker voor dan velen denken
Hoe vaker het alarm klinkt, hoe gevoeliger het wordt en dat leidt ertoe dat we dingen doen die we niet moeten doen. Als we eerder in het leven te veel trauma hebben ervaren, zijn de lagere hersenen geen betrouwbare raadgever meer. Overbelast door stress verandert het proces; de bovenste hersenen sluiten af, we reageren op simpele prikkels. Een opmerking, blik of aanraking die weinig betekenen kan ons brein niet goed meer beoordelen, en het raakt overstuur.
We hebben stress nodig, het roept op tot actie, zodat wanneer we bedreigd worden, we niet in de problemen komen. Door stress kiezen we voor vechten, vluchten of verstarren, maar we moeten wel adequaat reageren. Bij onheil raken onze lagere hersenen in paniek. De bovenste hersenfunctie brengt beheersing terug, zodat we er weer tegenaan kunnen. Maar trauma verstoort de krachten die ons beheersen. Het helpt als we een manier kunnen vinden om onze impulsen te kalmeren.
Om te zorgen dat we minder snel overstuur raken, moeten we ons brein leren om triggers anders te interpreteren. Het is misschien pijnlijk, maar door te reflecteren op je geschiedenis leer je dingen die triggerend zijn te anticiperen. En door te weten hoe stress je fysiek beïnvloedt, zet je stappen om de stress beter te beheersen.
Luister naar dit lied om te leren hoe je dit kunt doen. Leer jezelf kennen en de symptomen herkennen die in je lichaam opduiken wanneer stress overheerst: temperatuurverhoging, zweethanden, hartkloppingen, nekspanningen en tandenknarsen. Leer wat je moet doen om verlichting te vinden: adem bewust, langzaam en door je neus, ontspan je schouders en kaak, rek en strek je tenen. Stress is het resultaat van wat de wereld ons oplegt. Dus leer wat je nodig hebt om je reacties te beheersen.
We hebben stress nodig, het roept op tot actie, zodat wanneer we bedreigd worden, we niet in de problemen komen. Door stress kiezen we voor vechten, vluchten of verstarren, maar we moeten wel adequaat reageren. Bij onheil raken onze lagere hersenen in paniek. De bovenste hersenfunctie brengt beheersing terug, zodat we er weer tegenaan kunnen. Maar trauma verstoort de krachten die ons beheersen. Het helpt als we een manier kunnen vinden om onze impulsen te kalmeren.
Specialisten in jouw buurt
-
We hebben er allemaal van tijd tot tijd last van: stress. Het woord heeft een negatieve klank, want je kunt er immers allerlei klachten door krijgen, zoals hoofdpijn, vermoeidheid, rug- en nekklachten, concentratieverlies en slapeloosheid. -
Naomi had er al haar hele leven last van: een vaak ongefundeerde angst die ieder moment de kop kon opsteken. Ze had geen idee hoe ze daar kon afkomen. Ze had al vele therapieën gevolgd en ondergaan. -
In onze moderne wereld, waar stress en burn-outs helaas steeds vaker voorkomen, is het belangrijk om op verschillende manieren te zoeken naar een verbetering van de geestelijke gezondheid. Eén van die manieren, verrassend genoeg, is het leren van een nieuwe taal. -
Wanneer je een trauma ervaart, lijkt het alsof je brein op tilt slaat. Spanning en stress hopen zich op tot het punt waarop je niet meer normaal lijkt te functioneren. -
Eigenlijk zijn we allemaal een radertje in het grote geheel. Onderdeel van een systeem. Van je gezin, je werk, je vriendengroep. Als er één radertje stagneert, heeft dat invloed op de rest. -
Je bent zó moe. Dagelijks ben je in de weer met vroege wekkers, je gezin, je baan, je sociale contacten, je werk. Je staat continu onder druk. -
Het is soms heerlijk om je even onder te dompelen in een warm bad. Om dat verwenmomentje écht compleet te maken, kun je je bad verrijken met een lekkere badolie, of een lekkere combinatie van oliën. -
Je had je het ouderschap zo anders voorgesteld. Een beetje zoals op die plaatjes in lifestyle magazines. Je zag het al helemaal voor je. En alhoewel je dol bent op je kinderen – je zou ze voor geen goud willen missen – pakte dat idyllische beeld in de praktijk toch wat anders uit. -
Brigitte (43) is door meer inzicht in deelpersoonlijkheden rustiger en meer in balans. Maar dat was een tijd geleden wel anders. Ze heeft een erg drukke baan en daarnaast heeft ze een gezin draaiende te houden. -
Wist je dat hypnotherapie een goede methode is om allerlei mentale en fysieke klachten aan te pakken? Iedereen loopt in het leven bepaalde littekens op. Sommige klein, anderen juist groot.