In het huis van Joost Kisner prijkt een prachtige vaas. Wanneer de zon erop schijnt, fonkelt hij in het warme licht. Een blik erop doet een oude herinnering herleven van een bijzondere gebeurtenis, die Joost jaren later nog steeds is bijgebleven…
Overlijden
‘Het begint meestal met een telefoontje’, geeft Joost aan. ‘Ditmaal was het de buurman van de overledene. ‘Ik heb mijn buurman dood gevonden in het weiland’, gaf hij ietwat ontzet aan. De politie was al langs geweest en had het lichaam vrijgegeven. Ik stapte direct in de auto en reed erheen. Toen ik daar eenmaal was aangekomen, bleek dat de overledene drie kinderen had, drie zoons welteverstaan, maar met geen van allen had hij contact. ‘Volgens mij was het een beetje een kluizenaar’, wist de buurman mij te vertellen. ‘Hij had ook niet veel contact met de mensen uit het dorp.’ Een ietwat treurig gevoel bekroop mij. Na wat speurwerk door de buurman, kreeg ik een telefoonnummer van één van de kinderen, zodat ik contact kon opnemen.’
Bespreken
‘Gecondoleerd met het overlijden je vader.’ Ik sprak de woorden uit, hoewel ik geen idee had of degene aan de andere kant van de lijn daar op zat te wachten. Tijdens het verdere telefoongesprek bleek dat hij al jaren geen contact meer met zijn vader had en ook niet wist of hij wel een afscheid wilde. Toch was ik de volgende dag bij hem thuis welkom om alles te bespreken, samen met zijn andere twee broers.’
Twee uitvaarten
‘Ik merkte vooral veel twijfel over het afscheid bij de broers. Ik heb zelf een slechte relatie met mijn vader gehad, en heb destijds wel bewust afscheid van hem genomen. Zo kon ik de situatie een plekje geven en dit heeft mij veel positiviteit en kracht gegeven. Ik heb een rugzak die ik gedurende mijn leven heb gevuld met ervaringen en belevenissen. Daar waar dat gepast is, leg ik zo’n ervaring neer. Vanuit deze ervaring adviseerde ik de heren om wél afscheid te nemen. Tijdens het verdere gesprek bleek dat zij dit ook wel zagen zitten, om het te kunnen afsluiten. Wel hadden ze nog wat zorgen van praktische aard: ‘Straks komen we iedereen uit het dorp tegen. Dat is voor ons niet wenselijk.’ Toen ontstond mijn idee om twee uitvaarten te organiseren: een dienst voor de familie en een dienst voor degenen die verder nog graag afscheid wilden nemen. Opluchting, dat was wat ik zag bij de broers. Ik zorgde ervoor dat er twee rouwkaarten verstuurd werden, ieder met een verschillende aanvangstijd.’
Definitief afscheid
‘Tijdens de uitvaart van de familie slopen de broers bijna dichterbij naar de kist. ‘Het is hem wel.’ We hebben muziek opgezet en één van de broers heeft nog gesproken. Vervolgens hebben we de kist gesloten: een definitief afscheid. Ik heb de familieleden onzichtbaar het crematorium uit geleid, zodat ze geen mensen uit het dorp tegenkwamen. Daarna was het tijd voor dienst nummer twee. Er zaten best veel mensen in de zaal en ik vroeg of iemand nog even het woord wilde nemen. Aarzeling. Ik snap dat het een stap is om ineens voor een aantal mensen te spreken. Daarom had ik uit voorzorg een loopmicrofoon meegenomen. Deze werd doorgeven en als mensen wilden, dan konden ze zittend iets vertellen over de overledene. ‘Hij kwam altijd brood bij mij halen in de zaak.’ ‘Ik maakte weleens een gezellig praatje met hem.’ Het waren geen spectaculaire verhalen, maar dat hoefde ook niet. Het was goed zo.’
Afsluiting
‘Er waren een aantal dagen verstreken en ik was weer aan het werk op de zaak. Ineens werd ik gebeld met de mededeling dat ik naar beneden moest komen: ‘Er is iets voor je.’ Toen ik eenmaal beneden was, stond er een enorme vaas met een groot boeket bloemen. ‘Je hebt ons heel erg geholpen om het boek van onze vader definitief te sluiten.’ De afzenders? De drie broers.’
‘Als ik je los moet laten, laat ik je gaan zoals je was’
‘Empathisch vermogen: dat is, als je het ons vraagt, een eigenschap die je als uitvaartverzorger niet mag missen. Het verlies van een dierbare is voor de nabestaanden het begin van een veranderd leven: een leven zonder degene die je moet laten gaan. Wij, het team van Kisner en Van der Waarde, staan naast je en lopen mee in je eigen tempo. Wij proberen rust te brengen in deze hectische tijd. Door goed te luisteren, denken wij met je mee over het afscheid. Een afscheid dat kenmerkend is voor jou en je dierbaren die verder gaan.
