Paul is overleden; mijn zwager, de man van Karen, mijn zus. Het komt natuurlijk vaker voor dat ik, als uitvaartbegeleider, degene ken die overlijdt, maar dit is wel heel dichtbij. Hij pleegde zelfmoord, totaal onverwacht. Echt niemand die dit heeft zien aankomen. Verbijsterend. Bizar.
Overleden
Op maandagmiddag werd ik met Karens telefoon gebeld door een collega van haar. De politie had gebeld dat Paul was overleden. Het was een dilemma voor hen geweest: ‘Gaan we het vertellen door de telefoon, of laten we haar bezorgd wachten tot we bij haar zijn?’ Het werd het eerste. Toen Karen, mijn zus, opnam, stond de politie in haar huis. ‘Een inbraak’, dacht ze nog even, maar achteraf bleek dat dat was om te kijken of er zich niet een familiedrama had afgespeeld. Dat gelukkig niet.
Verbijsterend
Na een paar minuten in shock ben ik met manlief naar Karens kantoor gereden. De politie was daar al en zat met haar en twee collega’s in een aparte kamer. ’s Morgens heeft iemand een auto op een rare plek zien staan, en is zo daadkrachtig geweest om de politie te bellen. Zij zijn gekomen, hebben in de buurt van de auto rondgekeken en hem gevonden. Ergens achteraf, aan de zijkant van een weiland, uit het zicht. Hij had zichzelf doodgeschoten. Hij zat sinds een paar jaar bij een schietclub en had twee wapens thuis.
Vraagtekens
Later sprak ik nog diegene van de politie die de controles uitvoert bij mensen met een wapenvergunning. Hij zei dat Paul wel de láátste persoon was waarbij hij dit verwacht had. Stabiel, netjes, zich keurig aan de regels houdend, niks mis mee. Dat zet voor mij toch weer extra vraagtekens bij wapenvergunningen, of in ieder geval bij het thuis hebben van wapens. Forensisch rechercheurs hadden eerst onderzoek gedaan of er eventueel sprake was van geweld, maar het was zonder twijfel zelfmoord.
Machteloos
Dit had echt niemand zien aankomen. Alles leek hem voor de wind te gaan: een goede baan, veel vrienden, en ze hadden twee kinderen, waar hij dol op was. De oudste, Jens van 9, is ernstig meervoudig gehandicapt. Dat trekt natuurlijk wel zijn wissel op iemands welzijn. Paul voelde zich vaak machteloos omdat hij niet wist wat er in de jongen omging.
Depressiviteit
Verder maakte Paul in het laatste jaar veel ruzie. Met familieleden, met vrienden, met Karen. Ik ben ervan overtuigd dat, als iemand zoveel ruzie maakt, en altijd de schuld bij anderen legt, die niet lekker in zijn vel zit, misschien zelfs depressief is. Maar labiliteit vond hij iets onzinnigs. Ik denk dat hij wellicht niet eens bedacht heeft dat er iets met hem was. Maar dat zullen we nooit weten.
‘Het was fijn om te doen.’
Verdriet
‘Vanaf Karens kantoor zijn we naar haar huis gegaan. De jongste, Mack van 7, was gelukkig aan het logeren bij een vriendje. Konden we eerst de volwassenen op de hoogte brengen: zijn moeder, zijn zus, zijn broers, onze vader en broer. Iedereen kwam langs, huilend of in een roes. Mack is de volgende dag opgehaald door een vriendin.’
Hartverscheurend
Het lastigste moest nu nog komen: je zoon vertellen dat zijn vader dood is. Karen vertelde het. Hij vroeg eerst nog: ‘Jouw papa?’ ‘Nee schat, jouw papa.’ Hartverscheurend. Hij klom bij z’n moeder op schoot en begon hard te huilen. Na een minuut of tien, waarin hij te horen kreeg dat ze er samen wel uit zouden komen en dat hij alles mocht doen waar hij zin in had, zei hij: ‘Zo, dat was wel even lekker, zo huilen.’
Praktisch
Jonge kinderen reageren vaak heel praktisch. Ontnuchterend voor ons volwassenen. Zo zei Mack na een dag of 2 dat het koffieapparaat wel weg kon, want ja, mama drinkt geen koffie, en hijzelf mag het niet. En na een paar weken zei hij vrolijk aan tafel: ‘Misschien krijg ik wel een nieuwe papa.’ Het klinkt zo simpel. Maar het betekent niet dat hij nooit verdrietig is om zijn vader hoor.
Mooi afscheid
Samen met mijn zus ging ik het afscheid regelen. Zij wilde graag dat ik het zou doen. En ik vond het fijn het voor haar te doen. Paul hield ontzettend van Amsterdam, waar ze woonden, dus de locatie moest daar ook zijn. We konden terecht bij de Duif, een oude kerk aan de Prinsengracht. Hier hebben we de afscheidsdienst en de condoleance gedaan. Fijne verhalen over Paul, hoe lief hij voor z’n kinderen was, hoe grappig hij was en hoe gedreven hij kon zijn. Een ‘positieve’ bijeenkomst, maar niet ontkennend dat hij er, onbegrijpelijk, zelf voor gekozen had zijn leven te beëindigen.
Knuffel
Tijdens de condoleance was Mack op een gegeven moment wel klaar met al die mensen. Hij ging lekker met z’n knuffel op de trap z’n Donald Duck zitten lezen. Jens was er niet bij; hij zou het niet begrijpen en te veel prikkels krijgen, wat niet fijn voor hem is.
Alleen
Sinds deze intense week is Karen aan het overleven. Het zwaarst vindt ze dat ze nu overal alleen voor staat. Ze heeft ons en een grote groep vrienden om zich heen, maar uiteindelijk is zij, in haar eentje, verantwoordelijk. Ze gaat het redden, daar ben ik van overtuigd, maar het is met vallen en opstaan. Met slechte, en langzamerhand steeds meer betere dagen.
Fijn gezelschap
Vorige week was Pauls verjaardag, een half jaar na dato. We zijn met de twee families en vrienden van hem bij elkaar geweest. En hebben geborreld. Het werd niet te zwaar; het was vooral heel fijn om bij elkaar te zijn.
Florien Bausch
