Voor Bram Kuipers van Kuipers & Pikart Uitvaartzorg is elke uitvaart die hij en zijn team begeleiden bijzonder. Ook deze keer vertelt Bram over een indrukwekkend voorbeeld uit de praktijk.
Beyoncé
‘Het nummer ‘I Was Here’ van Beyoncé klonk uit de boxen. Een verrassende keuze voor een dame van 92 jaar oud. Maar het nummer gaf precies weer wie zij was en hoe zij in het leven stond,’ begint Bram.
Euthanasie
‘Aga was een moderne, zelfbewuste vrouw. Altijd goed gekleed en goed verzorgd: rouge, lipstick en mooie kleding,’ vervolgt Bram. Hoewel ze in een verzorgingshuis woonde, stond ze nog redelijk in het leven en had ze een kring van mensen om zich heen. Ze was ongeneeslijk ziek en zat in het beginstadium van dementie. Daardoor kon zij het besluit nemen om euthanasie te ondergaan.’
Vier het leven!
‘Tegen haar kinderen had ze gezegd: ‘Treur niet, mijn leven was heel mooi. Vier het leven!’ Haar kijk op het leven vertaalde zich naar haar uitvaart: die was ingetogen met een fris randje. Haar kinderen wisten precies wat bij haar paste. In rust hebben zij alle keuzes gemaakt. Na de dienst niet alleen koffie, maar ook gebak. Vier mooie nummers, waaronder ‘I Was Here’ van Beyoncé. Niet alleen dit nummer voor de moderne stijl van hun moeder, maar ook voor ‘hebben geleefd’. Aga ‘was hier’. Ze had een mooi leven gehad en liet nu haar voetstappen achter.’
‘Treur niet, mijn leven was heel mooi. Vier het leven!’
Een lach en een traan
Bram: ‘Uit de statistieken volgt dat het aantal ouderen die kiezen voor euthanasie toeneemt. Dat merk ik als uitvaartbegeleider ook. In het begin was dat heel erg wennen. Ik blijf tenslotte ook een mens. Het is ingrijpend als iemand zegt: ‘Het is mooi geweest, ik ben er klaar mee’.
De gesprekken die ik heb met mensen die hun leven als ‘voltooid’ beschouwen, verlopen met een lach en een traan. Mensen hebben berusting gevonden; zijn niet bang meer voor de dood. Meestal hebben zij er al goed over nagedacht over hoe ze hun dienst willen inrichten.’
Ook ruimte voor humor
Laatst begeleidde ik een uitvaart van een vrouw die later die week euthanasie zou ondergaan. Ze vroeg me: ‘Ga je straks linksaf of rechtsaf als je me met de auto wegbrengt?’ Ik trok mijn wenkbrauw even op en schraapte mijn keel. ‘Rechtsaf.’ ‘Mooi. Dan hoef ik maar één keer te stuiteren in de kist als je die hobbel op weg overgaat.’ We moesten alle twee lachen. In zulke gesprekken is er dus ook ruimte voor een grapje.’
Begeleider?
‘Ik zeg altijd: ik ben geen ‘leider’ maar een ‘begeleider’. Ik ga heel open de gesprekken in en laat mensen zoveel mogelijk zaken zelf invullen. Ik reik hun alle mogelijkheden aan en benadruk dat het gaat om hoe zij willen dat hun dierbare gezien wordt. Had hij of zij bijvoorbeeld nog een mooi levensmotto? Het is soms een beetje zoeken, maar zo krijg je een persoonlijk afscheid.’
Geen regels
Vaak denken mensen dat er allerlei regels zijn. Maar als jij in plaats van een half uur liever drie uur in de herdenkingszaal wilt zitten, dan mag dat. Wil je een koets met paarden, dan kan dat ook. Alles heeft natuurlijk wel een prijskaartje. Ook daar ben ik eerlijk in. Achteraf bedanken de nabestaanden me voor het begeleiden van zo’n mooie uitvaart, zoals ook het geval was van Aga. Wat ik dan zeg? ‘Maar dat hebben jullie helemaal zelf gedaan!’
Mogelijkheden
Bram: ‘Er zijn zoveel uitvaartbegeleiders en we doen allemaal hetzelfde werk. Door aandacht te besteden aan de details en een persoonlijke benadering, maken wij het verschil. Het vergt soms wat meer geregel, maar er zijn veel mogelijkheden. Daarnaast proberen we het ook luchtig en positief aan te pakken en de nabestaanden nauw te betrekken. De dood hoort bij het leven: iedereen komt uiteindelijk te overlijden. Het is dan fijn als je hier samen over kunt praten.’
